پژوهشگر باید پدیده های مورد پژوهش را روشن سازد »(دلاور ، 1386 :59 و 60)

 

در این قسمت مسئله که بررسی جایگاه زن در شاهنامه و پنج گنج نظامی است بیان می گردد.

 

زن در ادبیات فارسی در شعر شاعران از جایگاه والایی برخوردار است و خصوصاٌ فردوسی در شاهنامه و نظامی در خمسه به آن نظری ویژه دارند.

 

شاهنامه با آنکه قسمت عمده آن شامل حوادث خارق العاده و جنگ و کشتار و مبالغات زیباست اما حضور زن به ماجراها آب و رنگ می بخشد و در تمام داستان ها حضور زن پررنگ است ، تهمینه مرگ سهراب ، فرنگیس مرگ سیاوش ، کتایون مرگ اسفندیار و رودابه مرگ رستم را غم انگیز جلوه می دهند.

 

زن در شاهنامه نمونه جنگاوری ، فداکاری ، فرزانگی و وفاداری است و تمام زنان شاهنامه نجیب هستند و اندک زنانی مثل سودابه پتیاره و نابکارند.

 

دیدگاهی که فردوسی به زن داشته در داستان های شاهنامه بسیار جالب است و بررسی جایگاه و حضور زن در شاهنامه بسیار ارزشمند است و برای علاقه مندان و دانش پژوهان نکته های بدیعی را گوشزد می کند که بسیاری از آنها عبرت انگیز می باشد.

 

عشقی که در شاهنامه بکار رفته توأم با سوز و گداز است و اصولا پایان خوشی دارد.

 

زنان در شاهنامه برخی شاهزاده خانم ها و بزرگ زاده ، تعدادی همسران پهلوانان و عده ای کنیز و دایه می باشند و یک زن هم گازُر است که دارا فرزند همای را بزرگ کرده است.

 

نظامی استاد داستانهای بزمی در ادب فارسی محسوب می شود و زنان در داستانهای او حکمران و قدرت اداره کشور را دارند آنها در خردمندی ، پاکدامنی ، دانش ، حکمرانی و سیاست سرآمد هستند و در بیشتر مواقع از لحاظ استقامت و عشق ورزی برتر از مردان هستند.

نظامی در داستان خسرو شیرین از مهین بانو نام می برد که زنی کاردان و خردمند است و شیرین تربیت یافته ی اوست . پاکدامنی شیرین باعث می شود که در طول داستان خسرو نمی تواند او را تصاحب کند و از خسرو برتر است و جالب این است که بعد از رسیدن خسرو به شیرین ، شیرین خسرو را به دادو دهش دعوت می کند ، در خسروشیرین زن دارای منزلتی بالا و هم شأن با مرد است.

 

لیلی در داستان لیلی و مجنون سردفتر خوبان است او نمونه ای از عشق و وفاداری است . لیلی به هیچ وجه از عشق به مجنون دست بر نمی دارد هر چند که پدرش او را به اجبار به ابن سلام می دهد اما سرانجام لیلی و مجنون در عشق یکدیگر جان می دهند و این نمونه ای از عشق افلاطونی به حساب می آید و همینجور زنان در هفت پیکر و خصوصا نوشابه در اسکندرنامه زنانی قابل ستایش اند .

 

و نوشابه اینگونه است :

 

زنی حاکم بود نوشابه نام                                         همه ساله با عشق تو نوش جام

 

قوی رأی و روشندل و نغزگوی                                  فرشته منش بلکه فرزانه خوی

 

(نظامی ، 1363 : 277)

 

زنان در شاهنامه و داستانهای نظامی شجاع ، دلیر ، وطن پرست ، باشرم ، باتقوا و دارای مناعت و عزت نفس ، آزاده ، ازخود گذشته ، فداکار ، وفادار ، خردمند ، روشن روان و رای زن هستند ، زنانی مثل رودابه ، منیژه ، فرنگیس ، کتایون ، شیرین ، لیلی و نوشابه همواره قابل ستایش هستند.

 

اهمیت و ضرورت تحقیق:

 

شاهنامه به عنوان یکی از آثار حماسی بزرگ جهان است که زن در آن نقش مهمی را ایفا می کند داستان های عاشقانه شاهنامه اعم از بزرگ و کوتاه دربردارنده حوادث عاشقانه ی گوناگونی هستند که جایگاه رفتار و خصوصیات زنان در آنها نیازمند بحث و بررسی است تا زوایای

 مبهم آنها آشکار شود و ویژگی های مثبت و منفی زنان مشخص گردد.

 

زنان خمسه نظامی نیز از ویژگی هایی برخوردارند از جمله وفاداری ، عدالت خواهی ، فرزانگی و ثابت قدم بودن در عشق جزء صفات متمایز آنها بوده است.

 

این داستانها جزء ادبیات غنایی محسوب می شوند و داستان سرایان بزرگ دیگر به شخصیت ها ، رفتار و کردار آنها نظر داشتند ، مناسبات زنان و مردان و عشق زناشویی بین آنها بیانگر فرهنگ و آداب و رسوم آن زمان است. 

 

مناسبات ، اخلاقیات ، حکمرانی ها و روابط بین عاشق و معشوق مهمترین مؤلفه هایی است که بحث و بررسی پیرامون آنها بیانگر اهمیت تحقیق است و دیدگاه فردوسی و نظامی و مقایسه ی آن دو با یکدیگر ضرورت انجام چنین تحقیقاتی را نشان می دهد که ماحصل یافته های تحقیق فرهنگ مدنیت قرن های پنجم و ششم و جلوه هایی از پدرسالاری و مادرسالاری آن زمان را نشان می دهد و همینطور از دیدگاه جامعه شناسی ساختار اجتماعی خانواده های آن زمان و مناسبات روابط عشیره ای و خلقیات و روحیات حاکم بر جامعه را تبیین می کند و نقش زن به عنوان یک رکن اصلی خانواده هم در محیط خانه و بیرون از آن نیازمند بررسی و تحقیق است که در این پایان نامه به نکات مثبتی در این خصوص دست پیدا خواهیم کرد.

اهداف تحقیق:

 

 هدف کلی

 

شناخت جایگاه زن در شاهنامه و خمسه ی نظامی

 

اهداف جزئی :

 

1- بررسی نظریات فردوسی و نظامی درباره ی زن

 

2- آشنایی با جایگاه زن در شاهنامه و پنج گنج 

 

3- آگاهی از ویژگی های زن در آثار فردوسی و نظامی

 

4- شناخت جایگاه واقعی زن در جوامع سنتی قبل 

 

5- آشنایی با زنان خوب و شایسته ی شاهنامه و خمسه 

 

6- آشنایی با هویت زن ایرانی در آثار فوق

 

7-  تأثیر رفتار زنان در اخلاق و منش مردان

 

8- ویژگی های مشتر جوامع زن سالار و مردسالار در دو قرن چهارم و پنجم

 

9- نقش زنان در مسائل اجتماعی و سیاسی آن زمان 

 

10- نقش زنان در روابط حاکمان با یکدیگر

 

سوالات پژوهش:

 

در یک پایان نامه پرسش های پژوهش باید به صورت جملات سوالی به کار رود که در این قسمت در رابطه با موضوع مورد تحقیق مطرح می گردد.

 

1- زن در شاهنامه و خمسه نظامی از چه جایگاهی برخوردار است؟

 

2- آیا زنان شاهنامه و خمسه مثبت بوده اند یا منفی؟

 

3- نقش زنان در انتقال قدرت چگونه بوده است؟

 

4- جامعه ی آن روز، زن سالار بوده یا مرد سالار؟

 

5- محیط پرورش زنان چگونه بوده است؟

 

6- پایگاه زنان از لحاظ سیاسی و اجتماعی و فرهنگی در شاهنامه و پنج گنج نظامی چگونه بوده است؟

 

7- آیا زنان در آثار فوق یاور مردان بوده اند؟

 

8- زنان پاکدامن و بدکاره در کدام داستان ها بیشتر است؟

 

9- سرایندگان منظومه های داستانی فوق زن ستیز بوده اند یا خیر؟

 

10- عشق و دلدادگی در میان زنان آثار فوق چگونه بوده است؟

از مهمترین چالشهای مدیران حاضر در سازمانها، فراهم نمودن رضایت شغلی کارکنان و همچنین توان  استفاده کافی از منابع فکری ، توان ذهنی و ظرفیتهای با لقوه انسانی موجودآنان  است . در اغلب سازمانها از توانایی های کارکنان استفاده بهینه نمی شود و مدیران قادر نیستند ظرفیت بالقوه آنان را به کار گیرند به عبارتی دیگر افراد ، توان بروز خلاقیت و ابتکار بیشتری در محیط سازمانی دارند ، اما به دلایلی از این قابلیتها بهره برداری نمی شود (ابطحی ،1383ص 9) .

 

با توجه به آنکه پژوهشگر از دبیران آموزش و پرورش منطقه 18شهر تهران است و خود عضوی از این مجموعه می باشد لذا از نزدیک با مسائل آشنایی دارد. لذا در جامعه کنونی با توجه به چشم انداز 1404 اهداف آموزشی و پرورشی تدوین گردیده است که در غالب برنامه های کوتاه مدت، میان مدت ، بلند مدت، به اجرا در خواهد آمد .امید بر آن است که شاهد رشد و جهشی چشمگیر از نظر کمی و کیفی در امر آموزش و پرورش باشیم .

 

بارزترین یافته های مشترک تمامی مطالعاتی که طی دهه های اخیر در حوزه مسائل سازمانی و مدیریت انجام شده است ، تاکید بر نقش بی همتایی نیروی انسانی دارد تا جایی که گفته اند : ًامروز دیگر کارکنان به سازمانها وابسته نیستند ، ببلکه در واقع این سازمانها هستند که به کارکنان خود وابسته هستندً  دراکر ، مترجم (طلوع ،1378 ص6)

 

کارکنان سر مایه های با ارزش هر سازمان هستند. دستیابی به هدفهای هر سازمان درگرومدیریت

 

درست این منابع با ارزش است . نیروی کارعامل مهم موثر در افزایش بهره وری است . نیروی کاراگر با آرامش خاطر و انگیزه قوی ، اشتغال به کا و رضایت شغلی مشغول به کار گردد و به دلایل گوناگون ازآینده واهمه نداشته باشد، بهره وری او بالاترخواهد بود(طاهری، 1384ص

 189).

از دیدگاه توانمند سازی شناختی ، میزان توانمندی کارکنان یا باورها و احساسات روانی افراد از شغل و سازمان و عوامل افزایش دهنده و تضعیف کننده این باورها و احساسات می تواند گاهی در جهت رضایت شغلی ،تعهد و دلبستگی افراد و بهبود بهرهوری نیروی انسانی باشد (عبداللهی و نوه ابراهیم ،1385ص 8)

 

توانمند سازی با پرورش کارکنان با انگیزه و توانا به مدیران این امکان را می دهد که در برابر پویایی های محیط رقابتی به سرعت و به طور مناسب عمل نموده و موجبات برتری رقابتی را فراهم آورند (-اپل بام و هانگر ،1998 ص 31)

 

امروزه سازمانها به فراخور رسالت و اهداف خود ،برای حفظ پویایی و بهبود عملکرد کاری و همچنین رضایت شغلی کارکنان ، برنامه های مختلفی را به اجرا در آورده اند. نتایج تحقیقات گذشته نشان می دهد که رابطه معنی داری بین توجه به مولفه های توانمند سازی با افزایش بهرهوری و همچنین رضایت شغلی نیروی انسانی وارتقاء عملکرد شغلی در سازمان وجود دارد

 

 

 

 

 

4

 

امروزه آموزش و پرورش به عنوان مرکز اصلی تربیت نیروی انسانی جامعه شناخته شده است بدان جهت سعی در فراهم سازی توانمند نمودن کارکنان درجهت همگام شدن با علوم و و فنون جدید وهمچنین رضایت شغلی آنان به عنوان منابع استراتژیک سازمان فراهم گردد.چالشی که بسیاری از مدیران سازمان ها ومدیران آموزش و پرورش با آن مواجه هستند عدم پویایی  می باشد که منجر به کاهش بهره وری ، بی انگیزگی ، آسیب پذیری ، انزوا ، نداشتن اختیار ، عدم خلاقیت و فرار فکری  خلاقیت و فرار فکری کارکنان شده است .- رمزدان(1997)(به نقل از عبداللهی و نوه ابراهیم ، 1385 ص 94)

 

دلایل این امر را ناگزیری مدیران آموزش و پرورش از پیروی الگوهای مرسوم مدیریتی می داند بطوری که بیشتر مدیران آموزش و پرورش از کار بیش از حد حوزه مدیریت خود شکایت دارند  یعنی برای انجام وظایف چندگانه ای نظیر برنامه ریزی مدیریت ، اداره مسایل کارکنان ، یافتن منابع ، انجام پژوهش و تدریس و همگام شدن با علم نوین روز ، وقت کم دارند اما در عین حال تفویض اختیار را مشکل می دانند آنها به انجام کارها توسط خودشان عادت دارند و نمی توانند خودشان را متقاعد سازند که کسی هم به جزآنها بتواند واقعا مشکل را حل کند. آنها غالبا دلایل این امر را عدم اعتماد به شایستگی ها و قابلیت افراد ، زمان بر شدن کارها ، ریسک بالای واگذاری اختیار و عدم مسئولیت پذیری کارکنان می دانند برنامه های توانمند سازی نیروی انسانی راهکاری موثر برای مدیرانی است که این گونه می اندیشند و لذا فهم صحیح و متقابل مدیران و کارکنان از اجرای موفق برنامه ها می تواند بسیاری از موانع و مشکلات این چنینی در کار که مانع رضایت شغلی را فراهم می نماید را بر طرف نماید . برای طرح ریزی ، هدفمند نمودن و تضمین موفقیت این برنامه ها لازم است که مدیران و برنامه ریزان از گرایش ها و تمایلات منابع انسانی موجود خود آگاهی و اطلاع کافی داشته باشند تا بتوانند تصمیمات درست و قابل اجرایی را اتخاذ نمایند تا بتوانند رضایت شغلی خود و همکارانشان را در جهت پیشبرد اهداف آموزشی و پرورشی هر چه بیشتر فراهم نمایند .

 

در این پژوهش به بررسی میزان گرایش دبیران آموزش و پرورش منطقه 18 تهران به برنامه های توانمند سازی نیروی انسانی و رابطه آن با رضایت شغلی کارکنان در سال 91 پرداخته شده  است .

تحقیق

 

در نگاهی گذرا به تمامی برنامه های توسعه کشورهای مختلف توجه به نقش محوری فناوری اطلاعات به صورت گسترده دیده می شود و از آغاز قرن جدید میلادی تمام نهادهای بین المللی نیز به نقش فناوری اطلاعات در تنظیم برنامه های خود توجه کرده اند. جهانی شدن، رشد فزاینده اقتصاد مبتنی بر اطلاعات و دانش، تحولات ساختاری در سازمان ها اهمیت و ضرورت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات را نشان می دهد. (هوشیار یزدان، 1381، 59)

 

گسترش و رشد فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی و ورود آنها به عرصه سیستم های سازمانی آثار و تبعات مثبتی در ساختار سازمان های بهره بردار از این فناوری ها گذاشته است. تاثیر فزاینده ابزارهای كاربردی و علمی در فعالیت های مختلف سازمان به ویژه تاثیر آن بر توسعه راهبردهای اقتصادی موجب ایجاد تحول و بازنگری در رویكرد سنتی به موضوع تجارت و بازار می شود.در این بین توسعه روز افزون اینترنت در كشورهای مختلف و اتصال تعداد زیادی ازمردم جهان به شبكه جهانی اینترنت و گسترش ارتباطات الكترونیكی بین افراد و سازمان های مختلف از طریق دنیای مجازی اینترنت بستری مناسب و مساعد برای برقرای مراودات تجاری و اقتصادی فراهم كرده است. این پدیده نوظهور كسب و كار الكترونیكی نام دارد. (عزیزی ، قربانی ،1385 ،13)

بنگاه های تجاری اکنون  میتوانند با استفاده از فناوری اطلاعات از طریق رد وبدل کردن الکترونیکی داده ها دسترسی جهانی به طیف گسترده تری از اقلام و خدمات داشته باشند. همانطوری که در تعریف ویل از فناوری اطلاعات آمده است که فناوری اطلاعات بطور کلی شامل سخت افزار و نرم افزار کامپیوتری ، وسایل و سیستم های ارتباطی همچنین کارکنان و منابعی است که این امکانات را همراهی می نمایند می باشد. سرمایه گذاری های فناوری اطلاعات می توانند بسته به اهداف استراتژیک ، تاکتیکی و اجرایی شان متفاوت باشند و از اختصاص کلی به سرتاسر سازمان تا کاربردهای خاص دسته بندی شدند.

 

تجارت و روش های کسب و کار یکی از مهم ترین حوزه هایی است که با به کارگیری فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطی و اینترنت به سرعت و به شدت تحت تاثیر قرار گرفت. بسیاری از روش های سنتی کسب درآمد متحول شده و روش ها و ارزش های جدید فراوانی نیز پا به عرصه وجود گذاشتند.

 

همراستایی فناوری اطلاعات در كسب وكار، عملكرد و اثر بخشی فناوری اطلاعات به كار گرفته شده در كسب وكار سازمان را افزایش داده، اهداف، استراتژی ها، منابع، یكپارچه سازی، سرمایه گذاری و سایر عوامل مرتبط در كسب وكار را بهبود می بخشد. (همان منبع ، 15)

 

بنابراین با توجه به اهمیت موضوع و تاکید بر دو عامل “فناوری اطلاعات و ارتباطات” و “کسب و کار الکترونیک” محقق را بر آن داشته است که تحقیقی در زمینه بررسی شاخص های همراستایی فناوری اطلاعات و ارتباطات و کسب و کار الکترونیک در مجتمع پتروشیمی اصفهان به انجام رساند.

 

[1]  Technology Information

 

[2]  Electronic Business

 

[3]  Alignment

آثارِ پیشینیان در قالبِ نسخ خطی از پس قرن‌ها به یادگار مانده‌ است و این بر عهدۀ ماست که آنها را حفظ کنیم و در عین امانت به تصحیح آن اقدام نماییم.

 

«هدف از دانش و فنّ تصحیح متون، به دست دادن متنی هر چه نزدیکتر به متن اصلی است که از زیرقلم نویسنده ای خارج شده و یا از بیان شاعر یا گوینده ای تراوش یافته، و امروزه مورد پژوهش ماست» (جهانبخش، 1384: 14-13).

 

با اینکه برخی محققان رابطۀ خوشی با ادبیاتِ دورۀ صفویه ندارند و شاید اساساً ارزشی برای آن قائل نباشند شبهه نیست که از نظر تازگی وغرابتی که اشعار این دوره دارد به کلّی از آثارِ ادبی ادوارِ دیگر متمایز است. لطفعلی بیک آذر در آتشکده و رضاقلی‌خان هدایت در مجمع الفصحا هرجا ذکری از شعرای دورۀ صفویه رفته است به اجمالی هرچه تمامتر برگزار کرده‌اند (رک. مؤتمن، 1339 : 344 و 345). در هر حال دور از هرگونه تعصب شعرِ این دوره حلقه‌ای است از زنجیرۀ ادبی از نخستین روزهای شعر پارسی تا کنون. نبایست با نگاهی که به نقد و بررسی سخنِ سخنسرایانِ سده‌های چهارم و پنجم تا پایان هشتم می‌پردازیم به ارزیابی و سنجش سخن این عصر پرداخت. باید قیاسِ فصاحت را با در نظر داشتن وضع ادبی، اجتماعی و سیاسی آن زمان سنجید. این که از هر صنف شاعرانِ ممتازی در این دوره ظهور کرده‌اند نکته‌ای نیست که از آن بتوان به تسامح گذشت. آگهی تبریزی به سوزن‌گری منسوب بود و ظریفی تبریزی به خرده‌فروشی اوقات می‌گذرانید. فنایی مشهدی علافی می‌کرد و مولانای یمنی در سمنان کفشگر بود. فقیری یخنی‌پزی می‌کرد و وصلی تبریزی از مطربی معیشت می‌نمود. امیری اصفهانی به دکّانِ عطاری می‌نشست و بزمی قزوینی کفشدوز بود (رک.سام میرزا، 1314 : 141 تا 170)

 

 

«از مهمترین عواملی که در زمانِ صفویه شعر و شاعری در عوام رخنه کرد این بود که صفویه ترویج مذهبِ شیعه را اساسِ سیاست خویش کرده بود و خود را از جهتِ تقویت مبانی دولت و سلطنت خویش به مدایح شعرا محتاج نمی‌دید. الّا بدان اندازه که شاعر آنها را در نشر و ترویج مبادی مذهب شیعه موثر می‌شمردند»(رک. اسکندر بیک ترکمان، 1334 : 178به نقل از زرین­کوب،1389:254) برخی از پژوهشگران این تغییر مذهب در سلسله صفوی را انقلاب اجتماعی دانسته و تغییر سبک ادبی را معلول این علت می‌دانند (ر.ک : شمیسا، 1382 : 284). این نکته بدین معنا نیست که ادبیّات در دورۀ صفوی صرفاً جنبۀ مذهبی داشته؛ بلکه روابط علّت و معلولی در مسائل اجتماعی و فرهنگیِ پیچیده غالباً غیر مستقیم است. به همین خاطر است که در شعرِ این دوره مشایخی را می‌شناسیم که در سخن‌سرایی دستی دارند و شهرتی. شاعرانی مانند: ملامحسن فیض، میرزا جمال خوانساری، هاشمی کرمانی، ضمیری اصفهانی و میرزا نجیب الدین رضا اصفهانی. در این زمان، غزل‌سرایی عرفانی به تقلید شاعرانِ عارف‌مسلک گذشته و اشعار عرفانی شاعرانِ پیشین مانند سنایی و مولوی و سعدی و حافظ، ادامه دارد.

 

نجیب الدّین اصفهانی از همین شاعران متشرع است. او شاعری است شیعی که حکمت عرفای شیعی را در شعر خود وارد ساخته است. «نورالهدایه» دربارۀ انواع معرفت، «سبع‌المثانی» مثنویی بر وزن مثنوی معنوی مولوی، «دیوان اشعار» ، مثنوی «خلاصه الحقایق» مشتمل بر مسائلِ فلسفی و عرفانی و مبانی تصوف و آداب سیر و سلوک، از آثارِ این عارف و شاعر می‌باشد. 

 

1- نجیب‌الدّین رضا اصفهانی

 

میرزا نجیب الدین رضا که با نام زرگر اصفهانی نیز اشتهار دارد، از مشایخ صوفیه ذهبیه در قرن یازدهم و دوازدهم است (عبرت نائینی، 1376، ج 2 : 768). شهرتِ او را به زرگر، رضاقلی‌خان هدایت در ریاض العارفین متذکر شده است و ذیل نام او به شرح احوالش پرداخته است. نگارنده در هیچ جای آثارِ او قرینه‌ای برای این شهرت نیافته و بر این گمان است که شاید این شهرت پس از دوران هدایت (از آن جهت که شاعرِ دیگری با این تخلص داریم و هدایت در مجمع الفصحا به شرح احوال او پرداخته) برای میرزا نجیب الدین رضا رقم خورده باشد. به همین خاطر منشأ این تخلیط را ریاض العارفین هدایت می‌داند. که در این نوعِ ادبی نیز طبع آزمایی کرده است. وی در سال 1047 در اصفهان به دنیا آمد (خاوری، 1362 : 282). «از اماجد مجذوبین و اکابر محبوبین بود و پس از جذبه به سلوک رجوع کرده» (هدایت، 1388 : 149). در اصفهان با شیخ محمدعلی موذن خراسانی ـ از بزرگان عرفا ـ ملاقات کرد و به همراه او به مشهد رفت (همان). در سال 1078 به همراه استاد به اصفهان بازگشت و بعدها خلیفه و داماد او گشت (تمیم‌داری، 1372 : ج 1 : 341). نجیب به نام‌های رضا [و] جوهری، تخلص می‌نموده و خلاصه الحقایق و دیوان غزلیات و سبع المثانی از آثار او بوده» (تبریزی، 1328 : 123). امّا در غزلیات چنانچه نگارنده در آثار او تتبع کرده، وی هرآنجایی که از تخلص استفاده کرده، نامِ نجیب را برگزیده است.

امروزه فناوری و تحولات آن به یکی از مهم ترین عناصرمحیط استراتژیک سازمان تبدیل شده است. برخی ازپژوهشگران براین اعتقادهستندکه آثار وپیامدهای فناوری در سیستم های اقتصادی، اجتماعی وحتی سیاسی بسیاربا اهمیت تر از تحولات فناوری است این مهم به ایجاد و توسعه دانش علمی درحوزه مدیریت فناوری منجرشده است(چانارن[11] و همکاران2002).

بی شک حرکت به سوی فناوری های نوین برای سازمان ها انکارناپذیراست، سازمان ها می بایست پیش ازانتقال تکنولوژی همه جوانب ورود تکنولوژی به سازمان خود را مورد تجزیه وتحلیل قراردهندکه این کارمی تواند با بکارگیری یک مدل پذیرش فناوری که به طورجامع وهمه جانبه به بررسی موضوع می پردازد، انجام گیرد. پذیرش فناوری از سوی کاربران ازمهم ترین عوامل موفقیت یک فناوری است. درصورت عدم پذیرش تکنولوژی توسط کاربران یا ضعف درپذیرش آن، قابلیت های سیستم بسیارتنزل یافته وسبب هدررفتن منابع می شود. افزون براینکه پذیرش فناوری های نوین درلحظه اتفاق نمی افتد بلکه فرایندی است که درطول زمان شکل می گیرد و درصورت استفاده مستمر وعادت، پذیرش موفق صورت می گیرد (حیدریه،حسینی وشهابی 1392).

 

پژوهش های زیادی درمورد مدل پذیرش فناوری انجام شده است که هریک ازجنبه ای، موضوع رامورد بررسی قرارداده اند(دیویس[12]1989) به بررسی اثرات سودمندی ادراکی و سهولت استفاده ادراکی در پذیرش فناوری پرداخت و نشان دادکه سودمندی و استفاده ازسیستم بسیاربیشترازسهولت استفاده ازسیستم رابطه دارند، ولی ارتباط سودمندی واستفاده ازسیستم بسیاربیشترازسهولت استفاده ازسیستم است. تئوری پذیرش و استفاده از فناوری درسال 2003توسط ونکاتش و همکارانش درجهت توسعه مدل پذیرش فناوری ارائه شد. مدل پذیرش فناوری را دیویس درسال 1985براساس تئوری عمل مستدل ارائه کرد. این مدل به صورت اختصاصی، رفتارهای اشخاص را در ارتباط با کاربردکامپیوتر و انواع فناوری های کامپیوتری توضیح می دهد. اساس مدل پذیرش فناوری را دو تصوریا عقیده خاص که ازعوامل اصلی مرتبط بارفتارپذیرش رایانه هستندتشکیل می دهد، سودمندی درک شده و سهولت استفاده ی درک شده و احتمال ذهنی شکل گرفته درکاربران درباره مفیدبودن یک سیستم وابسته به فناوری اطلاعات است، به این ترتیب که هرچه آن سیستم عملکرد کاری آنها را در بسترسازمانی بهبود بخشد مفیدتراست و درنتیجه بیشترمورد استفاده قرارمی گیرد. سهولت استفاده درک شده، احتمال ذهنی شکل گرفته درکاربران درباره آسانی استفاده از یک سیستم وابسته به فناوری اطلاعات است. به این ترتیب که هرچه یک سیستم نیاز به تلاش کمتری برای یادگیری واستفاده داشته باشد، بیشترمورد استفاده قرارمی گیرد. دراین حالت چنین به نظرمی رسدکه هرچه استفاده از سیستمی برای کاربران مفیدتروآسان ترباشد، احتمالا توسط آنها بیشترمورد پذیرش قرارمی گیرد. در این مدل سهولت استفاده درک شده برسودمندی درک شده هم تاثیردارد. براساس تئوری عمل مستدل، مدل پذیرش فناوری نیزتصمیم به استفاده را یکی از عوامل تعیین کننده کاربرد رایانه می داند(کارخانه و محمدی1391).

 

مبنای این  تحقیق نظریه تلفیقی پذیرش وکاربرد فناوری (UTAUT) است که درآن روابط میان سازه های الگوی تحقیق یعنی تمایل به استفاده از فناوری و شرایط تسهیل کننده با متغیرهای تمایل رفتاری و متغیرهای نگرش نسبت به استفاده ازتکنولوژی، خودکارآئی واضطراب بارفتاربکارگیری از فناوری بررسی می گردد. فرضیه های تحقیق که براساس چهارچوب مدل  نظری تحقیق می باشد باتوجه به نقش آن نوشته شده ودرشرکت های مورد مطالعه، تحت بررسی و توسعه قرار می گیرد.

 

بسیاری ازسازمان ها با توجه به استراتژی ها و ضرورت نیازساختار سازمانی خود بدون اطلاع وشناخت دقیق ازعوامل موثر بر بکارگیری موفق از یک فناوری جدید بدلیل عدم تحقق اهداف سازمانی و مدیریتی شان علی رغم هزینه های متحمل شده اقدام به تغییر و جایگزین نمودن سیستم های اطلاعاتی  با سیستم های اطلاعاتی جدید می نمایند. درانتخاب این سیستم جدید و همچنین پیاده سازی آن، پارامترهای تاثیرگذار با توجه به عدم شناخت کافی از عوامل نادیده گرفته شده لذا فناوری جدید نمی تواند بصورت کامل به  ارتقاء سطح سیستم های هوشمند کسب وکار در سازمان و اهداف مد نظر کمک نماید.

 

مدل پذیرش فناوری را «دیویس»[13]در سال 1989 بر اسا س«تئوری عمل مستدل»، برای مدل سازی موضوع پذیرش فناوری اطلاعات توسط کاربران، در رسالهء دکترایش معرفی کرده («دیویس ، بیگزی »، 1989).هدف « مدل پذیرش فناوری » فراهم كردن یك توصیف از پارامترهای پذیرش كامپیوترو فناوری های اطلاعاتی است كه عمومی بوده ، قابلیت توصیف رفتار كاربران از یك دامنه وسیع از تكنولوژیهای محاسباتی را داشته و كاربران آن از انواع مختلف می باشد. مدل علاوه بر جنبه پیش بینی رویكرد توصیفی هم دارد.

 

بنابراین محققان و مدیران می توانند تشخیص دهند چرا یك سیستم خاص ممكن است مورد پذیرش واقع نشود تا گامهای اصلاح مناسب را دنبال كنند. یك هدف كلیدی ” نظریه تلفیقی پذیرش وکاربردفناوری ” فراهم كردن مبنایی برای پیگیری اثر عوامل خارجی بر باورهای داخلی ، طرز تلقی ها و تمایلات است .

 

دردهه های اخیر به تناسب پیشرفت فناوری اطلاعات وکاربرد آن در عرصه های مختلف، الگوها و مدل های متعددی درحوزه پذیرش فناوری پدیدآمده است. نتایج پژوهش های انجام شده نشان می دهدکه این مدل ها در زمینه مطالعه فناوری های مختلف وپذیرش آنها، عملکردهای متفاوتی دارند. موثرب ودن فناوری، رابطه مثبتی با پذیرش آن دارد. اگرکاربران بالقوه این فناوری، در برابراستفاده از آن مقاومت کنند، اهداف مورد نظرنمی تواند حاصل شود. بنابراین بسیار مهم است که بدانیم چرا کاربران استفاده از فناوری را می پذیرندیا آن را رد می کنند. اگرعوامل تاثیرگذار برپذیرش فناوری اطلاعات شناسایی و درک شود، این امکان فراهم می شود که سیستم های فناوری اطلاعات بهتری طرح ریزی شده و به این طریق امکان پذیرش آن از سوی کاربران افزایش یابد(قربانی زاده و همکاران1391).

 

بنابراین دراین پژوهش میزان پذیرش سیستم ها بعنوان موفق از دیدگاه پذیرش IT ( آنهایی که مورد علاقه هستند و بطور زیادی توسط کاربران مورد استفاده قرار می گیرند) و عوامل تاثیرگذار برآنها در چهارچوب سوالات پژوهش مورد مطالعه قرارمی گیرند. سوالات پژوهش عبارتنداز :

 

• عوامل موثر بر پذیرش سیستم ها و فناوری های جدید اطلاعات توسط کاربران در سازمان چیست؟

 

• آیا نظریه تلفیقی پذیرش وکاربرد فناوری (UTAUT) ونکاتش و همکاران 2003 درسازمان های ایرانی انطباق دارد؟

[1]Unified Theory of Acceptance and Use of Technology

 

[2]Gupta

 

2- Technology Acceptance Model (TAM)

 

3-Theory of Reasoned Action (TRA)

 

4-Model Of PC Utilization

 

5-Theory of Planned Behavior (TPB)

 

6-Innovation Diffusion Theory (IDT)

 

7-Social Cognitive Theory (SCT)

 

8-Sociotechnical Systems Theory of Acceptance

 

[10]Venkatesh

 

[11]Chanarn

 

[12]Davis

 

1.Davis

 

2Bagozzi