شخصیت آسمانی و والای علی علیه‌السلام بسیار عظیم­تر و گسترده­تر از آن است که یک فرد بتواند به ساحت آسمانی آن گام نهاده و توسن اندیشه را به جولان در آورد. احصاء و شمارش مناقب آن بزرگوار برای هیچ بشری میسر نیست و بسان اقیانوسی کرانه ناپیدا است.

علی علیه‌السلام کسی است که همگان محو صفات و کمالات وجودی او هستند. او کسی است که اگر درختان عالم، قلم شوند و دریاها مرکب و جنیان حسابگر و آدمیان نویسنده، نمی­توانند فضایل و افتخارات او را بشمار آورند.

ولی از آن‌جا که انسان کمال­گرا، همواره در زندگی در جستجوی بهترین‌ها است، در طول تاریخ، اندیشمندان و محققان زیادی به دنبال کسب معرفت و معرفی ابعاد وجودی این اعجوبه­ی الهی، آثار زیادی را خلق کردند و نویسندگان و هنرمندان بزرگی به منظور شناخت وجود والایش رنج­ها کشیده و در وصفش قلم­ها زده­اند، به امید آن‌که بتوانند قطره­ای از دریای وجود بیکرانش را دریابند.

در این میان شاعران برجسته و نامدار نیز این رسالت بزرگ دینی و انسانی را بر دوش خود احساس کردند و از ذوق و استعداد خود در جهت شناختن و شناساندن این شخصیت بی­نظیر بهره گرفته و مناقب و فضایل گسترده­ی آن بزرگوار را به زبان زیبای شعر به تصویر

 کشیدند.

این رساله بر آن است در حد توان خود گامی هر چند کوچک در این راستا بر دارد و گوشه­ای از معرفت والای آن امام همام را از طریق اشعار یکی از شاعران برجسته­ی عرب منعکس سازد. شیخ محمد علی یعقوبی، شاعر معاصر کشور عراق از جمله شاعران متعهد و مخلصی است که به دلیل روحیه­ی حساس و وجدان بیدارش همواره در برابر مذهب و میهنش احساس مسؤولیت کرده و با استفاده از استعدادهای ذاتی­اش، اشعار زیبا و ارزشمندی را در زمینه­های سیاسی، اجتماعی و مذهبی سروده است او دیوانی سرشار از اشعار ملی- میهنی دارد که در آن علیه دسیسه­های پلید استعمارگران می­تازد و از آرمان‌های مقدس ملت عرب دفاع می­کند.

در زمینه­ مذهبی نیز از همان ابتدای جوانی به عنوان مبلغ دینی فعالیت­های مؤثری داشت و همین تعهّد عمیق مذهبی و ارادت خالصانه­ی وی نسبت به ائمه­ی اطهار به همراه ذوق و قریحه ادبی­اش باعث شد تا در زمینه­ ادبیات متعهد، اشعار زیادی را به رشته­ی نظم در آورد، یکی از آثار او قصیده­ی طولانی و ارزشمند «المقصورة العلیة فی السیرة العلویة» است که شاعر در آن به بیان فضایل و مناقب و وقایع و رویدادهای زندگی امام علی(ع) می­پردازد.

هدف این پژوهش ترجمه و شرح این مقصوره است و علی‌رغم این‌که پژوهشگر تمامی تلاش خود را در جهت هر چه بهتر انجام دادن این رساله به کار گرفته ولی بدون تردید، خالی از نقص نیست. امید است اساتید و صاحب‌نظران محترم با راهنمایی­های ارزشمند خود نگارنده را در رفع نارسایی­های آن یاری دهند.

بیان موضوع

«المقصورة العلیّة فی السّیرة العلویّة» شامل 450 بیت است که شاعر در آن  فضایل و مناقب امام علی (ع) و وقایع و جنگ­ها و رشادت­های آن حضرت را به رشته‌ی نظم درآورده است، این رساله پس از نگاهی کوتاه به زندگی و جایگاه ادبی و ویژگی­های شعری شاعر و معرفی آثار وی، به ترجمه و شرح ابیات مقصوره می‌پردازد. در این قسمت، بعد از ترجمه­ی برخی از واژگان، ابیات مقصوره به فارسی ترجمه شده است و سعی بر این بوده که ترجمه­ی فارسی ابیات، حتی الامکان روان و ادبی باشد. هم چنین برخی از نکات ادبی و بلاغی ابیات نیز مورد بررسی قرار گرفته است. بسیاری از ابیات این قصیده بر گرفته از احادیث و روایات وارده در مدح و منقبت امام علی(ع) است و یا به وقایع و جنگ­های آن حضرت اشاره دارد. بنابراین نگارنده با استفاده از منابع معتبر حدیثی- روایی، به شرح و توضیح این ابیات پرداخته است.