ایران و افغانستان دو کشور همسایه و دارای مرزی مشترک به طول 945 کیلومتر میباشند. روابط دیپلماتیک این دو کشور از دیرباز دستخوش حوادث و فراز و نشیبهایی بوده و با وقوع حادثه 11 سپتامبر 2001 و حمله آمریکا به افغانستان و تشکیل دولت جدید(حامدکرزای) و استقرار صلحی پایدار فصل جدیدی در روابط  ایران و افغانستان گشوده شده است.

 دولت جدید در افغانستان نسبت به دولت قبل از خودش حکومت طالبان از مبانی مردمی  بیشتری برخوردار است؛ زیرا در زمان حکومت طالبان اساسأ مردم حق انتخاب ، دادن رأی ، حق بیان ، حق ابراز فردیت و حق تعیین سرنوشت خود را نداشتند. در نظام حکومتی طالبان قانون اساسی و  دموکراسی وجود نداشت، زیرا طالبان اعتقاد به قانون اساسی  و  دموکراسی نداشته و معتقد  بود در اسلام دموکراسی  زمینه ای ندارد، انتخابات را یک امر تقلیدی غیر اسلامی می دانست؛ در نتیجه ملت حق نظارت بر دولت را نداشته و آزادی بیان و حقوق شهروندی و جامعۀ مدنی نیز وجود نداشت. زنان حق تحصیل و اشتغال و حق حضور تنها در جامعه را نداشتند و باید برقع می‌پوشیدند، و مردان باید ریش می گذاشتند. افغانستان در دوره 5 ساله حکومت طالبان درگیر جنگ‌های داخلی بود و این بی ثباتی موجب ناامنی و تردد

 غیرمجاز و مهاجرت به کشور ایران و همچنین موجب گسترش قاچاق و ترانزیت مواد مخدر به ترکیه و اروپا و نیز افزایش جرم و جنایت و افزایش اعتیاد در ایران گردید. لذا  این عامل یعنی حرکت به سوی دموکراتیک شدن دولت جدید طی سالهای 2001 الی 2013 باعث شده در سیاست خارجی با کشورهای دیگر من جمله با ایران سیاست کاهش منازعات را در چارچوب صلح دموکراتیک پیگیری نماید.

یکی از نکاتی که می تواند در این تحقیق مورد بررسی قرار گیرد، تاثیر این تحولات بر امنیت ملی کشور جمهوری اسلامی ایران است. امنیت ملی به معنای حفظ تمامیت ارضی، حفظ جان مردم، بقاء و ادامه سازمانهای اجتماعی وحاکمیت کشور، حفظ و ارتقاء منابع حیاتی کشور، نبود تهدید جدی از خارج نسبت به منافع ملی و حیاتی کشور می باشد. با توجه به پیوندهای تاریخی و ژئوپلیتیکی دو کشور ایران و افغانستان هر گونه تغییر شرایط سیاسی افغانستان می تواند آثار مثبت و منفی عدیده‌ای بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به همراه داشته باشد. ایران بدلیل استقلال سیاسی و عدم تکیه بر قدرتهای خارج از منطقه، اهمیت بیشتری به همسایگان خود داده و امنیت منطقه ای خود را در تحکیم روابط و پیوندهای امنیتی با کشورهای همسایه جستجو نموده و بدون تردید همسایگان ایران به عنوان محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران تلقی می شوند. ازسال2001 به بعد روابط دیپلماتیک ایران و افغانستان با توجه به نزدیکی جغرافیایی، و قرابت فرهنگی و پتانسیل های اقتصادی و تکنولوژیکی، در چارچوب مسائل اقتصادی و بازسازی افغانستان و همچنین موضوع مواد مخدر، و مباحث مربوط به مهاجرین افغانی و برقراری صلح و ثبات سیاسی و امنیت در افغانستان بوده، و صلح و ثبات سیاسی درافغانستان می تواند تأمین کنندۀ منافع و تضمین کنندۀ امنیت ملی ایران از ناحیه مرزهایی که با ایران دارد باشد. در حوزه مسایل اقتصادی، بازار مصرف افغانستان، برای تجار و بازرگانان ایران مهم خواهد بود، و گسترش تعاملات و همکاری های عمرانی و اقتصادی بین دو کشور هم دارای منافع اقتصادی است، و هم موجب افزایش همگرایی در سایر حوزه ها به خصوص حوزه های امنیتی می شود. لذا نزدیکی و روابط حسنه این دو کشور می تواند در امنیت ملی ایران تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بر جای گذارد. ازطرف دیگر حضور نظامی آمریکا درافغانستان موجب کاهش نفوذ و قدرت مانور ایران در افغانستان و گسترش حوزه ژئوپلیتیکی آمریکا شده که میزان آسیب پذیری ایران را در حوزه ژئوپلیتیکی افزایش داده و تهدیدی جدی علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است .

اصولاً در یك نظام دموكراسی این احزاب و برنامه های اجرایی آنان است كه با یكدیگر رقابت می كنند و در واقع مردم قبل از اینكه به اشخاص معرفی شده در انتخابات فكر كنند به برنامه های اعلام شده از طرف احزاب رای می دهند. سه ویژگی انسانی در معنای حزب مورد توجه بوده که عبارتند از: تفرق، اشتراک، مبارزه. دلیل آن نیز این است كه در تمامی فرهنگ‌ها حزب به معنای جمعی در مقابل دیگران است و از منافع یا بینش‌های مشترکی حمایت می‌کند و برای مقابله با گروهی دیگر تشکیل شده‌ است. احزاب در نظام‌های مختلف سیاسی از کارکردهای متفاوتی برخوردار هستند، اما از یک منظر، کار ویژه‌های احزاب عمدتاً شبیه به هم است و بنابراین در دو دسته اساسی تقسیم‌بندی می‌شوند که بخشی از این کار ویژه‌ها، آموزشی و اجتماعی و بخشی دیگر کسب قدرت از طریق شرکت در انتخابات‌های مختلف است. در دوران حاضر که عصر دموکراسی های نمایندگی نام گرفته است، تصور تثبیت و تشکیل نظام سیاسی بدون وجود افراد هم فکر که به صورت هماهنگ عمل کنند به دشواری امکان پذیر است.

در این راستا، در عراق پس از صدام به دلیل ویژگی های سیاسی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگی خاص احزاب از جایگاه و نقش مهمی در فرآیند دموکراسی سازی برخوردارند. احزاب مهم در نظام سیاسی عراق را می توان در سه دسته جای داد: 1- احزاب شیعی: مهم ترین جریانات شیعی در عراق را می‌توان به سه گروه اصلی تقسیم کرد: الف: ائتلاف دولت قانون که برآمده از حزب الدعوه و تعدادی از احزاب کوچک مستقل است که نوری المالکی رهبری آن را برعهده دارد. ب: دومین ائتلاف از احزاب شیعه که با عنوان ائتلاف مواطن (شهروندان) شناخته می‌شود از ائتلاف مجلس اعلای انقلاب اسلامی و دیگر احزاب کوچک‌تر شیعه همچون حزب احمد چلبی و حزب ابراهیم جعفری تشکیل شده است. ج: سومین جریان شیعه مهم و تاثیر گذار در عراق کتلة الاحرار به رهبری مقتدی صدر است. 2- احزاب کردی: مهم ترین احزاب کردی در عراق شامل الف: حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی ب: حزب ائتلاف میهنی به رهبری جلال طالبانی است. 3- احزاب سنی: در میان جریانات اهل سنت نیز جریانات وابسته به نجیفی، ائتلاف متحدون و همچنین جبهه توافق عراق از نقشی پررنگ برای تاثیرگذاری بر فرآیند دموکراسی سازی برخوردارند.

در این راستا، شکاف های داخلی موجود در داخل احزاب در کنار تحولات مربوط به فدرالیسم و همچنین حضور گروه های افراطی در این کشور، روند نقش آفرینی احزاب در حرکت به سوی دموکراسی سازی را با ابهام مواجه ساخته است. از سوی دیگر، حتی در درون خود احزاب شیعی، سنی و کردی نیز انسجام لازم وجود ندارد. در این باره، هر یک از تشکل های درون حزبی نیز از سیاست ها، اقدامات و کشورهای خاصی حمایت می کنند که این مسأله نیز بر ابهامات و پیچیدگی های نقش احزاب در روند دموکراسی سازی عراق افزوده است.

از سوی دیگر، نمی توان نقش و فشار کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای را بر احزاب موجود در عراق نادیده گرفت. این مسأله، زمینه ساز تضعیف احزاب در جامعه عراق شده است. کشورهایی نظیر آمریکا، ایران، عربستان و ترکیه با نفوذ و فشار خود بر احزاب، آن ها را از رسیدن به اتحاد و انسجام واقعی بازداشته اند که این مسأله زمینه ساز  شکل گیری مشکلات فراوانی برای احزاب در عراق پس از صدام شده است.

با توجه به اهمیت نقش احزاب سیاسی در عراق و نقش آن ها در فرآیند دموکراسی سازی، پژوهش حاضر به دنبال بررسی شناخت ابعاد مختلف روند تاثیرگذاری احزاب سیاسی عراق بر روند دموکراسی سازی این کشور است. در این راستا، دغدغه و مسأله اصلی پژوهش حاضر با این مسأله بر می گردد از آنجایی که جامعه عراق جامعه ای واحد و یک دست نیست، فرآیند دموکراسی سازی در این کشور با مشکلات بسیاری مواجه است. در این راستا، احزاب نقشی مهم و بی بدیل در راه دستیابی به دموکراسی ایفا می کنند. با توجه به این مهم، این تحقیق سعی دارد به این نتیجه برسد که احزاب عراق با اتخاذ راهکارهای مبتنی بر تامین اهداف و منافع تمامی گروهها و هویت های موجود در جامعه عراق، سعی دارد جامعه این کشور بعد از صدام را به سوی جامعه مدنی مطلوب همگان رهنمون سازد.

ارتش رژیم بعث عراق در بعد از ظهر روز 31 شهریور ماه سال 1359 هجری شمسی، هجوم سراسری خود را به مرزهای ایران آغاز کرد و قصد داشت با استراتژی جنگ محدود و برق آسا[1] بخشی از خاک سرزمینی ایران را اشغال کند. عراقی ها توانستند حدود 15000 کیلومتر از خاک ایران را تصرف و به چنگ خود دربیاورند. نیروهای ایرانی نتوانستند در یک سال ابتدایی جنگ سازماندهی مشخصی برای بازپس گیری مناطق اشغالی انجام بدهند و عملیات های آنها برای فتح خاک خودی یکی پس از دیگری به شکست می انجامید. در این دوران دکتر ابوالحسن بنی صدر[2] رییس جمهور جمهوری اسلامی ایران بود و ریاست قوای مسلح را به نیابت از امام خمینی برعهده داشت. از آغاز نیمه دوم سال 1360 ه ش و پس از برکناری بنی صدر از قدرت، نیروهای ایرانی توانستند ابتکار عمل را به دست بگیرند و در یک سلسله عملیات 85 درصد از مناطق اشغالی را آزاد کنند.” نکته مهم در این عملیات ها زنجیره ای بودن و بهم پیوستگی آنان بود به این معنا که اجرای هر کدام از عملیات های بزرگ به موفقیت عملیات قبلی بستگی داشت  و به همین این دلیل ترتیب و ترکیب و توالی آن ها بسیار مهم بود”.(رشید،1391: 44) از عملیات دوم ایران که طریق القدس نام گرفت سلسله عملیات های کربلا نیز آغاز شد که تا عملیات کربلای سه ( عملیات بیت المقدس ) ادامه پیدا کرد. سازمان رزم سپاه که حضورش در سال دوم جنگ، تاثیر بسزایی در روند موفقیت های ایران گذاشت نیز از عملیات طریق القدس به صورت جدی وارد صحنه جنگ شد. ایران در عملیات بیت المقدس توانست شهر استراتژیک خرمشهر را فتح کند و شرایط را برای عراق و صدام حسین دشوار سازد. پس از فتح خرمشهر، جایگاه بین المللی ایران ارتقا یافته بود، روحیه ای سرشار از امید در مردم و رزمندگان ایرانی پدید آمده بود، فروش نفت ارتقا پیدا کرده بود و احتمال پیروزی صدام منتفی شده بود. اما هنوز برخی از شهرهای ایران مثل نفت شهر،سومار، قلاویزان و … در تصرف نیروهای عراقی بود. در این شرایط سه راهکار اساسی پیش روی

 مسئولان ایرانی برای ادامه راه وجود داشت.

1. آتش بس – مذاکره

1. توقف – انتظار

1. ادامه جنگ – بدون محدودیت در ورود به خاک عراق (علایی،1391: 497)

دو گزینه ابتدایی نتوانست انتظارات مسئولان ایرانی را برای خاتمه دادن به جنگ برآورده کند و آنها پس از مشورت های فراوان تصمیم را بر آن بنا نهادند که گزینه سوم را انتخاب کنند و در عملیات بعدی خود وارد خاک سرزمینی کشور عراق بشوند. لازم به ذکر است نیروهای مسلح ایران تصمیم خود را برای ورود به خاک عراق در مرحله چهارم عملیات بیت المقدس ( آزادسازی خرمشهر ) گرفته بودند که بنا به دلایلی قادر به تحقق آن نشدند. اولین عملیات برون مرزی ایران در جنگ با عراق، در تیر ماه سال 1361 تحت عنوان عملیات رمضان آغاز شد. در حقیقت پژوهشگر در این پژوهش به دنبال آن است که استراتژی نظامی و اهداف جمهوری اسلامی از انجام این عملیات را مورد بررسی و ارزیابی قرار بدهد.

1-2.علل و انگیزه های انتخاب موضوع:

اگر سه قله تاریخی ( آغاز، تداوم و پایان ) را در جریان جنگ عراق و ایران به عنوان مبدا تحولات اساسی در جنگ و سرمنشایی برای آغاز درگیری ها  و کمکش های سیاسی پس از اتمام جنگ در نظر بگیریم، به جرات میتوانیم بگوییم که مقطع ادامه جنگ از حساسیت های ویژه ای برخوردار است. ناکامی ایران در اولین عملیات برون مرزی خود باعث گردید حساسیت این مقطع چند برابر بشود و عده ای صحبت از این کنند که جنگ باید پس از عملیات بیت المقدس پایان میافت. این مسئله از آن جهت قابل ایجاد انگیزه در پژوهشگر است که در کنار بررسی دقیق استراتژی نظامی برون مرزی ایران در عملیات رمضان، راهکارهای پیش روی مسئولان وقت و همچنین علل ناکامی این استراتژی را روشن میسازد و باعث میگردد پژوهشگر با عینک بی طرفی به موضوعات قبلی و بعدی جنگ نیز نگاه کند. البته ناگفته نماند که از نگاه تئوریک، مقطع آغاز جنگ از بقیه مقاطع قابل اهمیت تر است اما به دلیل مسائل خاص و نگاه های سیاسی و بعضا جناحی موضوع تداوم جنگ بسیار حساس شده است.

1-3.اهداف پژوهش:

یکی از مهمترین اهداف این پژوهش، بررسی مسائل جنگ هشت ساله عراق و ایران در سطح محافل آکادمیک و دانشگاهی نسل جوان است. این موضوعات بیشتر در دانشکده های نظامی مورد بررسی قرار میگیرد و کمتر در محافل دانشجویی نسل جوان مورد تحقیق است. کما اینکه همین نسل جوان بعضا سوالاتی مبهم و پراکنده از این برهه حساس تاریخ کشور خود در ذهن دارند و جمع بندی مواضع پراکنده افراد سیاسی و نظامی مختلف در ذهن کار را دشوار میسازد. به خصوص در سطح دانشگاه آزاد اسلامی این قبیل موضوعات شکل جدی به خود نگرفته است، هدف دیگر بررسی این برهه حساس در تاریخ سرزمین ایران است. تبیین این موضوع که چرا جمهوری اسلامی ایران استراتژی خود را برای برتری در معادلات معطوف به جنگ انتخاب کرد بسیار قابل اهمیت است.

[1] . جنگ محدود و برق آسا استراتژی صدام حسین و ارتش عراق در ابتدای جنگ با ایران بود. آنها طبق این استراتژی قصد داشتند به سرعت و کوتاه ترین فرصت محدوده وسیعی از خاک ایران را به اشغال خود درآوردند و جنگ را به پایان رسانند که این امر هیچگاه محقق نشد.

[2] .سید ابوالحسن بنی صدر نخستین رئیس جمهور جمهوری اسلامی ایران بود. او از جمله افرادی بود که از فرانسه به همراه امام خمینی (ره) به کشور بازگشته بود. ایشان در خرداد ماه 1360 از مقام فرماندهی کل قوا و ریاست جمهوری عزل شد و مخفیانه به کشور فرانسه رفت.

از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و با زیرسوال رفتن پایه‌های دکترین نیکسون- کیسینجر مسئله ایران‌هراسی از سوی غرب در کشورهای حاشیه خلیج فارس با جدیت هرچه تمام دنبال شد. کشورهای غربی با تحریک کشورهای منطقه این‌گونه القا کرده‌اند که جمهوری اسلامی درصدد صدور انقلاب اسلامی است بنابراین بایستی با کمربند امنیتی ایران را احاطه کرد. همین مدل را در مقطعی درباره شوروی سابق هم شاهد بودیم اما درباره جمهوری اسلامی ایران یکی از نتایج چنین رویکردی شکل‌گیری شورای همکاری خلیج فارس بود که از همان ابتدا از آن به عنوان وحدت مصلحتی در مقابل ایران استفاده می‌شد.

در سال‌های اخیر نیز با بهانه قرار دادن دستیابی جمهوری اسلامی ایران به دانش و فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای تلاش کردند بحث «ایران‌هراسی» را به عاملی برای امنیتی جلوه دادن فضای منطقه و بستر‌سازی برای فروش سلاح‌های خود تبدیل کنند.این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد، که دکترین نظامی‌اش دفاعی و بازدارنده بوده و رویکرد آن صلح و دوستی است. امریکا و مجموعه کشورهای غربی همپیمان می‌خواهند تا با القای پروژه ایران‌هراسی در منطقه، هراس و تنش ایجاد کنند و سلاح‌های از رده خارج خود را به فروش رسانند.

آمریكا با به راه انداختن موج ایران‌هراسی در تلاش است تا ایران را به عنوان یك دشمن بالقوه و خطری بزرگ برای منطقه معرفی كرده و كشورهای عربی منطقه را از نزدیك شدن به این كشور باز دارد. میزان قابل ملاحظه‌ای تبلیغات سیاسی یا پروپاگاندا علیه ایران وجود دارد که هدف بیشتر آنها نشان دادن وجهه‌ای شیطانی از ایرانیان هستند، برخی از این تلاشها در محیط اینترنت توسط توزیع گسترده رایانامه، شبکه‌های اجتماعی و تارنماها صورت میگیرد و برخی دیگر در رسانه‌های دیگر بر اساس موارد دروغ، یا تحریف شده، و یا موضوعات تخیلی حضور دارند.

تحقیق :

در قدم نخست بحث تعاریف امپریالیسم است ، كه از سوی دانشمندان علوم سیاسی ارائه شده است. امپریالیسم در لغت از ریشه ی «امپراتوری»  مشتق شده است. یعنی تشکیل امپراتوری دادن و در معنی وسیع هر نوع گسترش ،توسعه ی اراضی و سلطه جویی بر ضعیف را در بر می گیرد . بدیهی است این نوع امپریالیسم در طول تاریخ وجود داشته است . مانند: امپراتوریهای ایران، رم ، عثمانی ، صفوی و غیره، امّا امپریالیسم یک مفهوم جدیدتر را نیز شامل می شود و آن گسترش اراضی و سلطه بر سرزمینهای دیگر است. به موازات آن، ایدئولوژی نیز فراز ونشیبهایی از لحاظ ماهیّت، صورت و نیز محتوا، دگونیهای زیادی را پیموده است و با وجود تأثیر قاطع ایدئولوژی بر پدیده های سیاسی و اجتماعی بطور كلی، مفهوم آن هنوز مورد بحث های گسترده است (مگداف،133،1378) «دستوت دوتراسی» فرانسوی ، واژه ی ایدئولوژی را اوّلین بار پس انقلاب فرانسه عنوان کرد، او ایدئولوژی را علم «شناخت ایده ها» دانست. و معتقد بود که این علم می تواند روش شناسی عینی و پوزیتیویستی داشته باشد . ایدئولوژی در تعریف دوتراسی مرکّب از «ایده» به معنای عقیده و رأی و نظر و «لوژی» به معنای شناخت حصولی بود که با « لوگ »به معنای منطق هم ریشه بود. (زرشناس ،63:138)

درامپریالیسم ناشی از ایدئولوژی، ایدئولوژی هنگامی می تواند ظهور و بروز عملی و قدرتمندی پیدا کند که قشر کثیری از نیروهای اجتماعی مؤید و پشتیبان آن باشند. مانند: اهداف امپریالیستی آلمان هیتلری که بر پایه ی شعار برتری نژاد آریایی بود و همچنین هدف خود را از تأسیس امپراتوری احتیاج به فضای حیاتی اعلام می کرد. حتی در نوشته های جان «استوارت میل» می بینیم که وی برای جلب حمایت داخلی اعلام می دارد که «انگلیس شایسته آقایی بر جهان است». اگر ایدئولوژیها بتوانند نقش جهت دهندگی داشته باشند این جهت دار نما تنها به انتخاب ، ونه اقدام محدود می شود. ازمیان راههای بدیل گوناگون که وجود دارد یک نظام اعتقادی راهی را پیشنهاد می دهد که از لحاظ اصول ایدئولوژیک مطلوب تر باشد. مناسب و توجیه انتخاب این راه به ایدئولوژی بستگی دارد. بنابراین اولاً: ایدئولوژی فرجام یک آرمان یعنی هدف را نشان می دهد. در ثانی: در دنیای واقعی انتخاب مناسب را هر چند به درجه اندیشه  آرمانی ، سدّ مشخص می کند. به علاوه ایدئولوژی دامنه ی راههای مختلف مقابلِ کار گزار متعهد را تعیین می کند. بعضی از اقدامات گاه غیر ایدئولوژیک و یا ضد ایدئولوژیک محسوب می شوند. البته با توجه به اینکه ضرورتاً راه توجیه باز است، مسائل فوق به هیچ وجه نمی تواند ضرورتاً کارگزار را به تمکین فرامین ایدئولوژی وا دارد. ویا اینکه از انجام دسته از اقداماتی که ایدئولوژی مناسب می داند جلوگیری کنند. مباحث ایدئولوژیک آن قدر انعطاف پذیر هستند که قابل تجدید نظرمی باشند. آنقدر کلی و عام هستند که می توان اقدامی را به نام آن انجام داد. نکته مهّم اینست که اولاً: در استدلال ، قبل از تصمیم و اقدام کارگزاران تا چه حد ایدئولوژی وارد شده است. ثانیاً: انسجام در اقدامات و استدلال کارگزاران که از ملاحظات ایدئولوژیک حرف می زنند تا چه میزان است.(مگداف،159:1378)

در مطالعه رابطه بین امپریالیسم و ایدئولوژی لازم است به خاطر داشته باشیم که این رابطه ماهیّتی تصادفی و تاریخی داشته است . منظور آن است که ناسیو نالیسم ودیگر باورهای اعتقادی قهراً به ناسیو نالیسم منجر نمی شوند بااین وجود چون پایگاه سیاستهای امپریالیستی ملت ـ کشور است بنابراین امکان ندارد بدون عنایت به ایدئولوژی، امپریالیسم را درک بکنیم.( همان:179)

باتوجه به نکات ذکر شده در این تحقیق برآن هستم که به بررسی چگونگی تبدیل ایدئولوژی به امپریالیسم، بپردازم. و به تعریف مفاهیم، سوال اصلی و نیز فرضیه های تحقیق مورد نظر یعنی ، ایدئولوژی و ماهیت آن چیست؟ آیا ایدئولوژی به امپریالیسم تبدیل می شود ؟ چرا یک سیاست امپریالیستی احتیاج به ایدئولوژی دارد؟ آیا اساساً امروزه با توجه به تحولات رخ داده در نظام بین الملل و گسترش همگرایی و اقتصاد بازار آزاد (اقتصاد جهانی) امپریالیسمی در جهان کنونی وجود دارد؟ که البته فرضیه مورد نظر اینکه در ذات هر نظام سیاسی مبتنی بر ایدئولوژی گرایش امپریالیستی وجود دارد. در مقابل سوال اصلی با عنوان آیا ایدئولوژی به امپریالیسم تبدیل می شود؟ مطرح شده است.