بررسی فقهی و حقوقی عقد صلح |
اصلاح ذات البین و سازش بین افراد سابقه تاریخی دارد و در آیات متعدد قرآن كریم و روایات و احادیث اسلامی نیز از آن سخن به میان آمده است ، آنجا كه پیامبر گرامی اسلامی فرمودند : « صلاح ذات البین افضل من عامه الصلاه و الصیام » اصلاح زد و خوردی كه موجب جدایی بین شما گردد , از كلیه نماز و روزهها بهتر است.واژه صلح در لغت به معنی مسالمت، سازش و از بین بردن نفرت میان مردم است و كلمات صلاح و صالح از همین واژه ریشه گرفته اند که به ترتیب به معنی مطابق با عدل و انصاف ، شایسته و به دور از هرگونه فساد می باشند .صلح از قدیمیترین آرمانهای بشری است و به دلیل اینكه از هر ارزش دیگری در معرض تهدید و مخاطره بوده است، همواره انسانها چه از نظر تئوریكی و چه به لحاظ راهحلهای عملی مقطعی در تلاش چارهجویی برای رسیدن به آن بودهاند. صلح در عین سادگی در باطن دارای ظرافت دقیقی است و این ظرافت وقتی احساس میشود كه «سیدالعقود» به لحاظ شرایط پیشآمده با یك یا چند عقد جایز یا لازم دیگر ممزوج شده و حالت جدیدی را پدید میآورد.در این گونه موارد باید به این نكته مهم توجه داشت كه چنین حالات منحصر به فردی قبل از هر چیز در اثر اعمال فرآیندی به نام صلح حادث گشتهاند و درواقع صلح مقدم بر عقود دیگری است كه به فراخور شرایط پیشآمده با یكدیگر تركیب شدهاند.زمانی كه چنین امری پذیرفته شود، میتوان ماجرا را تمام شده انگاشت.ماده 759 را هم میتوان در راستای خط سیر ماده 758 دانست.در این پایان نامه برآنیم تا به سوالات زیر پاسخ دهیم.
آیا عقد صلح لام است یا جایز؟آیا گزارش اصلاحی صادره از دادگاه یا شوراء قابل ابطال است یا خیر؟
3-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
صلح در قانون مدنى ما كه متخذ از فقه امامیه است، معنى وسیع ترى دارد به طورى كه عقد صلح مى تواند به طور فرعى جایگزین عقود دیگرى مانند بیع، اجاره و عاریه قرار گیرد. عقد صلح در فقه امامیه به عنوان سید الاحكام معروف است. از نظر نویسندگان قانون مدنى لزومى ندارد حتماً اختلافى موجود باشد تا عقد صلح محقق شود، بلكه این عقد مى تواند وسیله معامله و یا اجاره و یا. هم قرار گیرد. به همین جهت قانون مدنى در ماده ۷۵۲ عقد صلح را در معناى وسیع آن پذیرفته است زیرا به موجب ماده فوق عقد صلح ممكن است براى رفع مرافعه و دعوى و یا در مورد معامله و یا سایر عقود به كار رود.با معنى وسیع و گسترده اى كه عقد صلح در قانون مدنى ما دارد فرق
بین آن و سایر عقود كمى دشوار به نظر مى رسد. چه بسا دو نفر خانه اى را مورد خرید و فروش ( بیع) قرار مى دهند ولى براى فرار از شروط بیع، عنوان صلح را براى آن برگزینند و یا منافع ملكى را به اجاره واگذار مى كنند اما نام صلح منافع را بر آن مى گذارند.
اما آنچه مسلم است در عقد صلح تفاهم و تعامل و سازش بین طرفین وجود دارد و همین موجب امتیاز عقد صلح بوده و آن را از سایر عقود ممتاز مى كند.وجود اختلاف نظرهای .و همچنین وسعت معنایی عقد صلح رد فقه و حقوق ایران مارا بر این داشته تا در این موضوع به تحقیق بپردازیم.
4-سؤالات تحقیق
1-آیا عقد صلح لام است یا جایز؟.
2-آیا گزارش اصلاحی صادره از دادگاه یا شوراء قابل ابطال است یا خیر؟
5- فرضیه های تحقیق
1-عقد صلح لازم است.
.2- گزارش اصلاحی صادره از دادگاه یا شوراء قابل ابطال است.
6-پیشینه تحقیق
1-(امامی ،دکتر حسن ، حقوق مدنی ج 2):
قلمرو گسترده صلح که از سایر عقود معین به مراتب وسیع تر است و گاهی قراردادهای دیگر نیز در قالب آن بسته می شود ، بر تقسیم بندی این عقد هم اثر گذاشته و موجب شده است تا حقوقدانان تقسیمات گوناگونی از این عقد به عمل آورند ، ( بدن این که از تقسیم بندی همدیگر انتقادی کرده باشند . ) این تنوع تا آنجا پیش می رود که عده ای این عقد آرام و آسان را به دو قسم و بعضی تا 36 و حتی تا حدود 50 نوع تقسیم و تعریف کرده اند.
2- (شهیدی، مهدی، حقوق مدنی ،آثار قرارداده و تعهدات) :
مادة 768ق.م مقرر میدارد: «در عقد صلح ممكن است احد طرفین در عوض مال الصلحی كه میگیرد متعهد شود كه نفقة معینّی همه ساله یا همه ماهه تا مدت معینّی تأدیه كند، این تعهد ممكن است به نفع طرف مصالحه یا نفع شخص یا اشخاص ثالث واقع شود.»
نخستین موضوعی كه از عبارت صدر ماده هویدا میگردد، موضوع صحّت انعقاد عقد صلح در مقام معاملات است كه از ماده 752 ق.م نیز قابل استنباط بود. قانونگذار بار دیگر با از بین بردن مادة اختلاف بین فقه شیعی و فقه اهل سنت در مورد لزوم سبق خصومت و نزاع در صحت انعقاد عقد صلح و به پیروی از فقه امامیه بهطور قطعی و مسلم، صلح در مقام معامله, جهت نقل و انتقال اموال، اعیان، منافع و غیره را صحیح اعلام نموده است.
3- (جعفر جعفرى لنگرودى، حقوق مدنى، رهن و صلح تهران):
در قرارداد داورى، همانند قرارداد صلح، اختلاف و نزاع بین افراد بر پایه توافق رسیدگى و حل و فصل مىشود و حق مراجعه به دادگاه از بین مىرود. در قرارداد داورى، طرفهاى اختلاف حل و فصل نزاع کنونى یا احتمالى را به اشخاص مورد اعتماد خود واگذار مىکنند و متعهد و ملتزم مىشوند که رأى داور یا داوران را به مرحله اجراء بگذارند و از مراجعه به دادگاه صرفنظر کنند. رأى داوران بنا بر سرشت خود و بر پایه اراده محکم اعلام شده طرفهاى اختلاف، قاطع دعوا است. اضافه کنیم که طرفهاى معامله یا قرارداد مىتوانند ضمن قرارداد داورى به داوران خود اختیار سازش و صلح نیز بدهند. چنانکه در ماده۶۵۹ قانون آئیننامه دادرسى مدنى آمده است: در صورتىکه داورها اختیار صلح داشته باشند مىتوانند دعوا را به صلح خاتمه دهند. در اینصورت صلحنامهاى که به امضاء داورها رسیده باشد قابل اجراء خواهد بود. درباره اینکه صلحنامه تنظیم شده داوران ماهیت قراردادى دارد یا حکم بهشمار مىرود، دانشمندان حقوق نظرهاى گوناگونى ابراز کردهاند. عدهاى این صلحنامه را داراى سرشت قراردادى مىدانند بهدلیل آنکه ریشه در عقد صلح دارد.
7-مشکلات پیش روی
از اهم محدویت های تحقیق حاضر میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
ـ عدم وجود آمار و اطلاعات کافی
ـ هزینه و زمان بر بودن انجام تحقیق
8-اهداف مشخص تحقیق
1-بررسی مفهوم و ارکان و شرایط صحت عقد صلح
2-کمک به قضات جهت استفاده درد محاکم و دانشجویان و اساتید برای مطالعه
3-ارائه راهکارهای مناسب در جهت حل اختلافات موجود بین اشخاص از طریق صلح و در نتیجه خلوت تر شدن دادگاه ها
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فرم در حال بارگذاری ...
[سه شنبه 1399-11-21] [ 07:49:00 ب.ظ ]
|