و اصول مقدماتی

1-1- شیمی کوئوردیناسیون[1]

کمپلکس ترکیبی است متشکل از یک اتم فلز مرکزی و دو یا چند اتم، ملکول یا یون که لیگاند نامیده می­شود. لیگاندها دارای اتم­های غیر فلزی­اند که مانند باز لوییس جفت الکترون در اختیار فلز مرکزی که معمولاً یک فلز واسطه است و به عنوان اسید لوییس عمل می­کند، قرار می­دهند. بنابراین پیوند در کمپلکس­ها از نوع داتیو یا کئوردیناسیون[2] است. به همین دلیل آن­ها را ترکیبات کئوردیناسیون نیز می‌نامند [1].

1-2- تاریخچه

شیمی فلزات واسطه ارتباط وسیعی با شیمی ترکیب­های کئوردیناسیون دارد. این ترکیب­ها که به کمپلکس­ها نیز موسومند، نقش بسیار مهمی در زندگی امروزی ما دارند. مطالعه و بررسی آن­ها برای درک مفاهیم پیوند ­شیمیایی و آگاهی یافتن از قواعد و قوانین حاکم بر شیمی معدنی و فراگیری آن نقش برجسته­ای دارد. علاوه بر اهمیت کاربردی و اقتصادی آن، این ترکیبات از نقطه نظر بررسی­های نظری نیز از اهمیت زیادی برخوردارند. برای سالیان دراز کمپلکس­ها فقط مورد توجه شیمیدانان نظری ومعدنی بودند، اما امروزه کاربرد مهم این ترکیبات بخصوص در زمینه درک فرآیندهای زیستی مشخص شده است [2]. تعیین تاریخ دقیق کشف اولین ترکیب کمپلکس فلزی، کار دشواری است.شاید نخستین ترکیب کمپلکسی که در تاریخ ثبت شده­است کمپلکسی به نام آبی پروس[3] باشد، این ترکیب در آغاز سده نوزدهم توسط دیزباخ [4]تهیه گردید ­[3]. یون­های فلزی علاوه بر نقشی که در دینامیک فرآیند­های بیولوژیکی و پایدار کردن صورتبندی­های بیومولکول­های بزرگ ایفا می کنند، به

صورت مواد معدنی بلورین و یا مواد بی شکل به عنوان اجزاء تشکیل دهنده در بسیاری از موجودات زنده نیز اهمّیت دارد [4].