مهندسی توزیع یکی از شاخههای مهندسی قدرت میباشد وکارشناسان این بخش به تجزیه تحلیل بخشی از سیستم قدرت بنام بخش توزیع1 میپردازد. این بخش از سیستم قدرت، انرژی الکتریکی را پس از تولید در نیروگاهها در بخش تولید2 و انتقال از طریق خطوط انتقال3 ، در سطوح ولتاژ معینی دریافت و پس از تبدیل به سطوح ولتاژ مورد نیاز مصرف کنندگان، در اختیار آنها قرار می دهد. در این بخش ضمن بررسی آماری تلفات شبکههای قدرت و سهم شبکههای توزیع از کل تلفات به روشهای کاهش تلفات اشاره کرده ونهایتاً بازآرایی شبکه توزیع را به عنوان ابزاری کارآمد جهتکاهش تلفات معرفیخواهیم کرد.
 
میزان تلفات انرژی الکتریکی در شبکه قدرت ایران چهار برابر متوسط جهانی است و ارزش برقی که در خطوط انتقال دنیا به هدر میرود، سالانه حدود 61 میلیارد دلار برآورد میشود و به عبارتی هر سال در حدود 1225میلیارد کیلووات ساعت از انرژی الکتریکی مصرفی در دنیا معادل 8/8 درصد از انرژی الکتریکی مصرفی به دلیل تلفات به هدر میرود. میزان تلفات انرژی الکتریکی در شبکه انتقال و توزیع در مناطق وکشورهای مختلف بسیار متفاوت است که این امر متاثر از وجود اختلاف در سیاستهای ملی این کشورها در بخش صنعت برق است. براساس آمار رسمی موجود در پایگاه اطلاعاتی شرکت توانیر، در سال 1385 میزان 192196 گیگاوات ساعت برق در نیروگاههای کشور تولید شد که میزان تلفات انرژی در خطوط انتقال و توزیع ایران %20 از این مقدار میباشد. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان

 میانگین تلفات برق در دنیا را شش الی هشت درصد بیان کردند، در حالی که در ایران این میزان بسیار بالاتر از حد معمول است و در برخی از نقاط کشور مانند خوزستان، میزان تلفات انرژی حدود %37 گزارش شده است. بنابراین میتوان گفت که تلفات انرژی الکتریکی در ایران چهار برابر دیگر نقاط جهان میباشد. همچنین براساس این آمار، %16/6 از میزان تلفات انرژی الکتریکی درشبکههای توزیع و %4 نیز مربوط به بخش انتقال است. به عبارتی هزینه این میزان تلفات انرژی برابر با هزینه ساخت یک نیروگاه 500 مگاواتی میباشد.[6] آمارها نشان میدهند که میانگین تلفات شبکه توزیع برق ایران بین % 6/42 مربوط به استان سمنان ، تا % 34/23 مربوط به شهرستان اهواز ، متغیر است و این یعنی از انرژی ورودی به منطقه خوزستان فقط % 60 آن در اختیار مشترکان قرار گرفته و بقیه تلف میشود. این در حالی است که بر اساس این آمار رسمی تلفات در کرهجنوبی % 5/7 و در تایلند %11 بوده است. با در نظر گرفتن متوسط سالانه پیک مصرف برق در سال 86 که نزدیک به 32 هزار مگاوات است، در صورت وجود 20 درصد تلفات انرژی برق در کشور بیش از شش هزار مگاوات از آن در ساعات اوج مصرف به هدر میرود. همچنین با توجه به آمار تلفات انرژی در سیستمهای انتقال و توزیع، ارزش کل این تلفات را میتوان

 
بیش از 61 میلیارد دلار تخمین زد که این حالت به نوبه خود باعث افزایش هزینههای تولید و در نتیجه قیمت نهایی برق مصرفی میشود.[6] این شرایط به ویژه در لحظات پیک بار شبکه از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که در این لحظات تلفات سیستم انتقال و توزیع در بالاترین حد خود قرار خواهد داشت. این تلفات ناچار سیاستهای فعلی را به توسعه روزافزون اما غیرمنطقی شبکه سوق میدهد که در واقع این امر، ضمن افزایش میزان تلفات و پیری تجهیزات شبکه، منجر به تولید مقادیر فراوان آلایندههای زیست محیطی و معایب حاصل از آن میشود. پس باید فکری اساسی و علمی برای جلوگیری از اتلاف سرمایههای کشور به جهت این میزان تلفات انرژی اندیشیده شود.
 
برای کاهش تلفات در شبکه های توزیع روشهای مختلفی وجود دارد که در تحقیقات اخیر انجام شده در کشور کانادا، نسبتسود به هزینه هریک از روشهایموجود بدست آمده است. نتیجه این تحقیقات در جدول (1-1) ارائه شده است.
 
جدول -1- 1 نسبتهای سود به هزینه در روشهای مختلف کاهش تلفات[6]
 

 
با توجه به جدول((1-1 مشاهده می شود که دو روش مدیریت بار ترانسفورمرهای توزیع و بازآرایی بالاتریننسبت سود به هزینه را میدهند. مدیریت بار ترانسفورمرها با پیاده کردن اتوماسیون ایستگاههای توزیع به دست می آید. از طرفی با پیاده کردن اتوماسیون ایستگاههای توزیع امکان اعمال بازآرایی شبکه نیز فراهم میشود. بازآرایی شبکههای توزیع در دو سطح فشار متوسط و فشار ضعیف مطرح میباشد. واضح است که میتوان بازآرایی شبکههای توزیع در سطح فشار ضعیف را نیز به عنوان بخشی از مدیریت بار ترانسفورمر به حساب آورد.
 
 
مطالعه شبکه توزیع در بحث تلفات، بواسطه تمامی دلایل آماری موجود در این بخش به شدت حیاتی جلوه میکند و با توجه به شاخصهای موجود در بحث روشهای کاهش تلفات میتوان گفت که بازآرایی شبکه توزیع به عنوان ابزاری کارآمد در این رابطه نیازمند مطالعه دقیقتر برای دریافت جنبههای کاربردی در شبکههای توزیع خواهد بود.
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)