پیشرفت تحصیلی و مسائل مربوط به آن یکی از دغدغه­های اصلی نظام آموزش و پرورش کشورهاست، چرا که مسئولین و تصمیم گیرندگان سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در سراسر دنیا، توسعه و پیشرفت جامعه­شناسان را در توسعه و پیشرفت نظام آموزشی می­دانند و این توسعه و پیشرفت از طریق پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان در مدرسه و کلاس درس عملیاتی می­گردد. به اعتقاد كارشناسان تعلیم و تربیت دانش­آموزانی كه از طریق یادگیری فعال به یادگیری می­پردازند، نه تنها بهتر فرا می­گیرند، بلكه از یادگیری لذت بیشتری هم می­برند، زیرا آن­ها به جای اینكه فقط شنونده باشند، فعالانه در جریان یادگیری مشاركت  می­كنند  و خود را مسئول یادگیری خویش می­دانند (گاردنر

 و جولر، 2000). از جمله روش­های فعالی كه امروزه مورد توجه بسیاری از صاحب­نظران تعلیم و تربیت قرار گرفته یادگیری مشاركتی است كه به اعتقاد جویس و همكاران در صورتی­كه روشهای مشاركتی با سایر روشها تركیب شوند تأثیرات آنها افزایش می­یابد (جویس و همكاران، 1384). یادگیری مشارکتی[1] رویکردی نسبتاً نوین و فعال است که با استفاده از گروه­های کوچک به گونه­ای که دانش­آموزان با یکدیگر فعالیت نموده تا یادگیری خود و سایر اعضای گروه را به حداکثر برسانند، طرح ریزی شده است (قولتاش، 1382). بسیار مهم است كه بدانیم هركار گروهی الزاماً مشاركتی نیست. در كار گروهی ممكن است فراگیران به طور فردی یا رقابتی تلاش كنند و فقط ظاهر كار گروهی را حفظ نمایند، اما در كار گروهی مشاركتی، دانش آموزان به صورت غیررقابتی با یك دیگر كار می­كنند تا به هدف­های مشترک درسی برسند (کاگان، 2004). بررسی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان یکی از موضوعات اساسی این نوع تحقیقات به­شمار می­رود. عوامل متعددی از جمله شیوه­های تدریس، سن، جنسیت، معلمان و عوامل اجتماعی، اقتصادی و غیره در پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان مؤثر است. از این میان یکی از عواملی که تأثیر بسزایی بر پیشرفت تحصیلی دارد، اضطراب امتحان است ( کرامتی و همکاران، 1391). منظور از اضطراب نوعی حالت هیجانی و ناخوشایند و مهم است که با پریشانی، هراس، تپش قلب، تعریق و سردرد بی قراری و تکرار ادرار همراه است. هنگامی که فرد نسبت به کار­آمدی، توانایی و استعداد خود در شرایط انسان دچار نگرانی و تردید می­شود می­توان از اضطراب شب امتحان سخن گفت(کاویانی و همکاران 1370). در انسان طبیعی و مطلوب است و موجب افزایش تلاش و تکاپو می­گردد، اما اگر از حد اعتدال تجاوز کند موجب کاهش پیشرفت تحصیلی خواهد شد. از جمله دروسی که پیشرفت تحصیلی در آن حائز اهمیت است و به­عنوان یک موضوع محوری و پایه­ای در نظام آموزشی مطرح است، درس علوم تجربی است. بنابر این با توجه به اینكه در آمادگی یادگیری درس علوم بعنوان یك موضوع محوری در آموزش و پرورش، نگرش­ها و  ویژگی­های شخصیتی از قبیل كنجكاوی، ارزش­گذاری به شواهد و دلایل، آمادگی برای پذیرش، عدم قطعیت، بازنگری نقادانه و پشتكار، خلاقیت و ابتكار، حساسیت به عوامل محیطی زنده و غیرزنده و همكاری با دیگران مطرح می­گردد ( سعیدی، 1375)، استفاده از روش یادگیری مشاركتی به­عنوان زیر بنای اصلی و بنیادی كه می­تواند پایه­ای استوار برای دیگر روش­های فعال در این درس باشد حائز اهمیت فراوان خواهد بود.