محیطی که شرکت‌ها امروزه در آن فعالیت می‌کنند محیطی در حال رشد و بسیار رقابتی است و شرکت‌ها برای ادامه حیات مجبور به رقابت با عوامل متعددی در سطح ملی و بین المللی و بسط فعالیت‌های خود از طریق سرمایه گذاری هستند. شرکت‌ها برای سرمایه گذاری به منابع مالی نیاز دارند. اما منابع مالی و استفاده از آنها باید به نحوی تعیین شود تا شرکت بتواند سود آور باشد و این وظیفه مدیر مالی است که منابع تامین مالی و نحوه استفاده از آنها را تعیین کند. منابع تامین مالی شرکت‌ها بر اساس تامین مالی آنها به دو بخش ((منابع مالی داخلی و منابع مالی خارجی)) تقسیم می‌شود. در منابع مالی داخلی، شرکت از محل سود کسب شده اقدام به تامین مالی می‌کند یعنی به جای تقسیم سود بین سهامداران سود را در فعالیت‌های عمدتاً عملیاتی شرکت به منظور کسب بازده بیشتر به کار می‌گیرد. در تامین مالی خارجی شرکت از محل بدهی‌ها (استقراض) و انتشار سهام اقدام به تامین مالی می‌کند. تفاوت اصلی بدهی و سهام را می‌توان در الزام پرداخت و مزایای مالیاتی بدهی، خلاصه کرد (رمضان پور و همکاران،1391).

مودیلیانی و میلر (1958) بیان می‌کنند که در بازار‌های رقابت کامل (بازار‌های فاقد مشکلات نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی) تصمیمات سرمایه گذاری و تامین مالی شرکت‌ها مستقل از یکدیگر هستند. به عبارت دیگر شرکت‌ها می‌توانند همیشه تامین مالی خارجی را با هزینه ای معادل هزینه خودشان انجام دهند، لیکن فرض عدم نقص بازار، غیر واقع بینانه است. در صورت وجود نقص‌های بازار سرمایه، منابع وجوه داخلی و خارجی نمی توانند کاملا جایگزین یکدیگر باشند (ارسلان و همکاران، 2006).

اما مدیر مالی باید همیشه مواظب باشد که روش‌های تامین مالی با نوع سرمایه گذاری در شرکت سازگار باشد و همچنین از اهرم در حد معقول آن استفاده کند تا هم ارزش شرکت حداکثر شود و هم از پیامدهای نامطلوب ریسک مالی به واسطه استفاده از بدهی جلوگیری کند. همچنین به نظر می‌رسد که باید انگیزه ای در واحد تجاری ایجاد شود تا از این منبع تامین مالی که نیز محدود می‌باشد استفاده بهینه نماید و این استفاده بهینه در به حداکثر رساندن ثروت سهامداران نمایان می‌شود.

از جمله مهمترین گروه‌های استفاده کننده از اطلاعات حسابداری، تامین کنندگان منابع مالی و اعتبار دهندگان به طور عام و سرمایه گذاران به طور خاص است. بدیهی است سرمایه گذاران نیازمند ابزاری خواهند بود تا از طریق آن بتوانند ریسک و بازده هر سرمایه گذاری را پیش بینی کنند، از طرف دیگر از جمله متداول ترین مدل نظری که جهت پیش بینی بازده اوراق بهادار به کار گرفته می‌شود، مدل قیمت گذاری دارایی‌های سرمایه ای است که جهت بکار گیری آن در تصمیم گیری، ابتدا لازم است متغیر مدل اصلی مذکور تعیین شود. بنابراین سرمایه گذاران به فرآیند پیش بینی ریسک سیستماتیک توجه خاصی خواهند داشت. در حال حاضر یک راه کار برای برآورد ریسک سیستماتیک استفاده از اطلاعات بازار (قیمت و بازده سهام) است. ولی چنانچه در مواردی امکان دسترسی به اطلاعات بازار وجود نداشته باشد، به عنوان نمونه در زمانی که سهام برای اولین بار در بورس عرضه شود و یا برای شرکت‌های خارج از بورس، در این صورت چگونه باید ریسک سیستماتیک سهام پیش بینی شود. برای نیل به هدف باید ابتدا تعیین نمود که آیا بین اطلاعات مذکور با ریسک سیستماتیک رابطه وجود دارد یا خیر؟

نتایج حاصل از تحقیقات نشان می‌دهد که بین اطلاعات حسابداری (از جمله نسبت‌های مالی، سود حسابداری و جریان وجوه نقد) با ریسک سیستماتیک رابطه وجود دارد (اسماعیل و کیم، 1989، بیور و کیتلر، 1970). از جمله در تحقیقی اسماعیل و کیم (1989) نشان دادند که اطلاعات مربوط به جریان وجوه نقد نسبت به سود حسابداری در فرآیند پیش بینی ریسک سیستماتیک دارای محتوای افزاینده اطلاعاتی است.

در این تحقیق رابطه روش‌های مختلف تامین مالی با ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک بررسی می‌شود.

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

هدف اصلی شرکت‌ها به حداکثر رساندن ثروت سهامدارن است. در این رابطه تعیین ابزارهای تامین مالی مناسب و ارتباطی که با ثروت سهامداران دارند از نگرانی‌های عمده مدیران است. در ایران این ابزارها بیشتر به تسهیلات دریافتی و سهام عادی به عنوان منابع خارجی و سود انباشته به عنوان منبع داخلی محدود می‌شود که هر یک ویژگی‌های خاص خود را داراست. در این میان بازار سرمایه با نقش اتکا ناپذیر خود در رشد و توسعه اقتصادی کشور، نسبت به روش‌های تامین مالی در قالب تغییرات ریسک و بازده سهام که عوامل موثر در تصمیم گیری‌های سرمایه گذاران به شمار می‌روند، واکنش نشان می‌دهند.

امروزه خرید سهام شرکتها یکی از روش‌های سرمایه گذاری برای کسب بازده قابل قبول به شماره می‌رود اما بازدهی این سرمایه گذاری همواره با ریسک توام است که می‌توان بخشی از این ریسک‌ها (ریسک غیر سیستماتیک) را با تشکیل سبد اوراق بهادار و تنوع بخشیدن به انواع دارایی‌ها کنترل کرد به همین علت، شناخت ویژگی‌های ریسک برای سرمایه گذاری اهمیت ویژه ای دارد.

آگاهی از میزان ریسک شرکت‌ها، خصوصا ً ریسک سیستماتیک می‌تواند نقش بسزایی در تصمیم گیری‌ها ایفا نماید، زیرا اعتقاد بر این است که بازده سهام شرکت‌ها تابعی از ریسک سیستماتیک است و این ریسک بیانگر تغییرات نرخ بازده یک سهم به تغییرات نرخ بازده کل بازار سهام است.

ریسک و بازده دو عامل کلیدی در انواع سرمایه گذاری‌ها هستند، بازدهی که یک سرمایه گذار بدست می‌آورد قطعی نیست، بنابراین مجبور به تحمل ریسک است. از سوی دیگر در یک سرمایه گذاری عقلانی ریسک غیر سیستماتیک با تنوع در سرمایه گذاری‌ها و صنایع مختلف قابل حذف یا کاهش می‌باشد.

لذا تحقیق حاضر به دنبال بررسی رابطه روشهای مختلف تامین مالی بر ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک جهت کمک به سرمایه گذاران، مدیران، تحلیلگران و دیگر افراد ذی نفع می‌باشد.

با توجه به اهمیت مطالب ذکر شده در بالا این سئوالات مطرح می‌گردد:

• آیا بین روش‌های تامین مالی و ریسک سیستماتیک در بازار سرمایه ایران ارتباط معناداری وجود دارد؟

• آیا بین روش‌های تامین مالی و ریسک غیر سیستماتیک در بازار سرمایه ایران ارتباط معناداری وجود دارد؟

1-4- جنبه نوآوری تحقیق

طی سال‌های اخیر تحقیقات اندکی در ارتباط با تامین مالی با متغیر‌های مالی و غیر مالی صورت گرفته، اما تا اکنون در ایران هیچ گونه تحقیقی در مورد ارتباط روش‌های تامین مالی با ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک انجام نشده است، لذا نتایج حاصل از این تحقیق می‌تواند با اهمیت و در خور توجه استفاده کنندگان درون و برون سازمانی جهت توجه بیشتر به رابطه روش‌های تامین مالی با ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک باشد.

1-5- اهداف تحقیق

• تحلیل و تعیین نوع ارتباط میان روش‌های مختلف تامین مالی با ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک

• کمک به مدیران مالی در انتخاب ابزارهای تامین مالی داخلی و خارجی

• ارائه راهکارهای کاربردی برای هدایت تصمیم گیرندگان بازار سرمایه