افزایش جمعیت انسانی در شهرها ضرورت روز افزونی برای اشغال زمین­های اطراف هر شهر بوجود آورده است که این نیاز با بستر طبیعی ، محیط زیست و شاخص های ژئومورفولوژیک هر منطقه دارای ارتباطی تنگاتنگ می­باشد. به گونه­ای که امروزه در بیشتر شهرهای ایران هماهنگی بین رشد فیزیکی شهر و محیط طبیعی دیده نمی شود. اگر روند گسترش شهر بدون تناسب با ظرفیت ها و امکانات طبیعی شکل گیرد، پیامدهای ناخوشایندی را در فضای کالبدی- زیستی درون شهری بوجود می آورد. ازجمله­ی این پیامدها: بروز مخاطرات طبیعی، برهم زدن تعادل محیط زیست و اختلال در امر خدمات رسانی می باشد. پس ضرورت است تا انسان بتواند، با بستر زمین یک رابطه­ی منطقی

 برقرار کند.

منطقه­ی مورد مطالعه یعنی شهر اراک ازجمله شهرهایی است که با احداث صنایع در دهه­ی 50 و استان شدن آن در سال 1356، رشدی شتابان داشته است و با مسائل متعدد محیطی مانند تاثیرات همسایگی با کویر، تاثیر آلودگی آب بر اراضی کشاورزی و ساختار نامناسب توپوگرافی مواجه شده است و این سبب عدم پیوستگی مکانی در شهر اراک گردیده که به دنبال خود مسائل مدیریتی را ایجاد نموده است. بررسی و مطالعه­ی متغیرهای ژئومرفولوژیک تأثیر­گذار در توسعه­ی فیزیكی شهر اراک مانند: ارتفاع، شیب، فاصله از کویر میقان، ارتفاع رواناب، ژئومورفولوژی، نقاط لرزه خیز، کاربری، فاصله از خطوط گسل و فاصله از شهر، می­تواند کمک شایانی به ایجاد مدل مکانی مطلوب جهت توسعه­ی فیزیکی شهر نماید. اگر این امر در برنامه­ریزی­ها و طرح­های تهیه شده مورد توجه قرار نگیرد، عواقب نامطلوبی به دنبال دارد. بنابراین تا حد امکان باید سعی کرد جلوی گسترش شهر به سمت نواحی نامطلوب را گرفت و با تدابیر و برنامه­ریزی­های مورد نظر به چیدمان مکانی مناسبی برای توسعه­ی ­شهر پرداخت.

امروزه اعتیاد یکی از اساسی ترین مسائل اجتماعی ما و مهمترین عاملی است که می‌تواند نیروی کارآمد و جوان را به تخریب کشانده و راه‌های انحرافی دیگر را هموار سازد. خطر این تباهی و گسترش کج‌روی‌ها و آسیب‌های اجتماعی، لزوم برنامه پیش‌گیری اولیه از اعتیاد را نه در شعار و تکرار آن که در عمل مطرح می‌سازد. در حوزه درمان هم به پزشکان فرض شده است که به معتادان بیاندیشند تا به پدیده اعتیاد.

متأسفانه عدم آگاهی و برنامه‌ریزی مقارن قانون گذاری‌های نامتناسب و بدون مطالعه همه جانبه سبب شده است که این موضوع و پدیده در حال گسترش باشد. به منظور دستیابی به یک استراتژی منسجم جهت ریشه کن نمودن مواد مخدر و عوارض سوء ناشی از آن که ساختار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بسیاری از کشورها را مورد تهدید جدی قرار داده، لزوم پیش گیری و کاهش گرایش به مواد مخدر را امری اجتناب ناپذیر ساخته است. مکرراً مشاهده می شود که بعضی از معتادان علت گرایش مجدد خود را به اعتیاد، نداشتن مهارت شغلی و به تبع آن عدم وجود شغلی که از طریق آن امرار معاش نمایند عنوان می‌کنند. عدم  برنامه‌ریزی‌ها در سطح کلان و توجه به برنامه پیش‌گیری درمان سبب شده همان تعدادی که در مرکز ترک اعتیاد، دوران ترک را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند دوباره به مصرف مواد روی بیاورند زیرا توجه به معتاد در بازگشت به جامعه از مهمترین شاخصه‌های مددکاری و درمانی است و چنان‌چه برنامه‌های مصون‌سازی فردی و گروهی را در دستور تیم‌های درمان قرار ندهیم تداوم این مشکل غیرقابل جبران و بازگشت است. از این رو تأسیس یک مرکز ترک اعتیاد و کاردرمانی و حرفه آموزی باعث ایجاد زمینه کار برای فرد معتاد می‌گردد که این امر پس از خروج از مرکز سرمایه بزرگی برای آنان به حساب می‌آید و با کمی پشتیبانی به وسیله سازمان‌های ذیربط و خانواده، فرد می‌تواند جذب بازار کار شود و از گرایش به مشاغل کاذب که یکی از علل گرایش به مصرف و فروش مواد مخدر است جلوگیری کند. در طی سال‌های اخیر برای پیش گیری اولیه و ثانویه از این آسیب اجتماعی مراکز مداخله در بحران‌های اجتماعی زیر نظر سازمان بهزیستی در شهرهای بزرگ ایجاد شده که به ساماندهی معتادین می‌پردازند اما با وجود این شاهد افزایش این پدیده در جامعه هستیم و به نظر می‌رسد فعالیت بهزیستی و سایر ارگان‌های ذیربط چندان موفقیت آمیز نبوده است و حتی برخی از معتادان با وجود ساماندهی مراکز مداخله در بحران و … به مصرف مواد از نوع سنتی به صنعتی متمایل شده‌اند. اگر زندگی معتادین را بررسی کنیم می‌بینیم یا پدر و مادر نداشتند یا والدین معتاد داشتند یا فقر اقتصادی و … در این امر دخیل بوده است. شخصی که  امروز به لحاظ اوضاع بد اقتصادی، اعتیاد والدین و … معتاد می‌شود وقتی با سرزنش و تحقیر و تهدید خانواده و اطرافیان روبه رو شد و جامعه هم به جای حل و پرداختن به مشکل، او را انگشت‌نما کرد مسلماً تبدیل به معتاد، دزد و حرفه‌ای سابقه دار و … می‌شود. در واقع می‌توان گفت همه این آسیب‌ها به نوعی با هم در ارتباط هستند. بنابراین مسئولین امر می‌بایست پدیده اعتیاد را یک آسیب جدی قلمداد کرده و در جهت کاهش آن اقدامات اساسی انجام دهند البته برای پیش‌گیری بهتر و بیشتر همه جامعه باید فعالیت کنند، مطبوعات، صدا و سیما، خانواده‌ها، متولیان امر فرهنگی، مدرسه و … می‌توانند در پیش‌گیری از این آسیب اجتماعی مؤثر باشند.

3-1- اهداف تحقیق

هدف اصلی این رساله بررسی این است که بتوانیم با طراحی مرکز ترک اعتیاد شخصیت شهروندان بیمار را متوازن کنیم و آیا این‌که معماری مراکز ترک اعتیاد تأثیری در گرایش به بهبودی معتادین دارد. همچنین این پروژه هم از حیث مادی و هم معنوی قابل اهمیت است چرا که خلق یک فضای ترک اعتیاد متناسب با روان شناختی صحیح انسانی به مراتب هزینه‌اش کمتر از مخارج احتمالی و صدماتی است که خاطیان می‌توانند به جامعه وارد کنند، همچنین ایجاد مرکزی برای دور ریختن آلاینده‌ها و آموختن دانش و هنری برای آغازی نو کمک معنوی بزرگی به جامعه خواهد بود.

شاید اغراق نباشد اگر گفته شود که در تمام  دوره های زندگی بشر، نفت ماده شناخته شده ای بوده است. اما در طول چندین دهۀ گذشته ، حیاتی بودن آن برای تداوم زندگی اقتصادی تردید ناپذیر شده است. حدود 75 درصد از کل منابع نفت موجود جهان در خاورمیانه قرار دارد و  ایران یکی از 5 کشور بزرگ مالک ذخایر نفتی در جهان است. نفت از مهم ترین منابع کشور محسوب می شود و مسأله پیش بینی فرآورده های سوختی نفتی در تعیین سیاست بهره برداری از منابع نفتی از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. از طرف دیگر  پیش بینی و الگو های آن  یکی از مباحث مهم و حیاتی مدیریت درزمینه برنامه ریزی و تصمیم گیری است که امروزه علاقه فراوانی در استفاده از سیستم های هوشمند به منظور بهبود کیفیّت تصمیم های مدیریتی و کاهش خطاهای پیش بینی به دلیل قابلیت بالای این سیستم ها بوجود آورده است. ایران از جمله کشورهایی است که اساس اقتصاد آن بر درآمد صادرات فراورده های سوختی نفتی بنا شده است. ارتباط حجم و ارزش صادرات نفت و گاز و رشد اقتصادی به منزلۀ افزایش ظرفیّت های اقتصادی یکی از  موضوعات مهم و قابل توجّه برای مراکز تحقیقاتی و

 برنامه ریزی است. همچنین در دنیای پیچیدۀ امروز پیش بینی و مدیریت تقاضا نقش مهمی در برنامه ریزی حوزۀ انرژی کشورهای نفت خیز دارد ، این بدان دلیل است که نفت یکی از پارامتر و عوامل بسیار مهم در امنیت اقتصادی این کشورها محسوب می شود. براین اساس تخمین تقاضای نفت و فرآورده های سوختی نفتی و تحلیل آن در طول زمان می تواند نقش قابل توجّهی در نیل به اهداف ایفا کند. از طرفی تخمین و پیش بینی میزان تقاضای فرآورده های سوختی نفتی از مدل و تکنیک های مختلفی می تواند صورت بگیرد. اما با توجه به تکنیک های زیادی که ارائه شده است آیا می توان تکنیکی را برتر ، در دقّت برآوردها شناسایی کرد؟

در سال های اخیر شاهد حضور موفق روش های فرا ابتکاری الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرّات[7] و شبکه های عصبی مصنوعی[8] بوده‌ایم. در این تحقیق سعی شده است تا با استفاده از روش های جدید و نیرومند به پیش بینی فرآورده های نفتی بپردازیم وکیفیّت این روش ها را با یکدیگر مقایسه نمائیم. همچنین با پیشرفت و توسعۀ روش های غیر خطّی همچون شبکه های عصبی ، شبکه های عصبی فازی[9]، الگوریتم ژنتیک[10]، الگوریتم کولونی مورچگان[11]، الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرّات ، الگوریتم بهینه سازی علف های هرز[12] و … می توان از این روش ها برای پیش بینی تقاضا استفاده نمود.

[1]. Pinding

[2]. Daniel Yergin

[3]Kerosene

[4]Mazut

[5]Gasoline

[6]Diesel fuel

[7]Particle Swarm Optimization

[8]Artificial Neural Networks

[9]Fuzzy Neural Network

[10]Genetic Algorithm

[11]Ant Colony Algorithm

[12]Invasive Weed Optimization

(تعریف  موضوع پژوهش)

تجارت خارجی یکی از مهم­ترین بخش­های اقتصادی درهر کشوری و به­خصوص در کشور­های در حال توسعه است و در این بخش واردات دارای اهمیت بسیاری است. از یک طرف به­عنوان یکی از عوامل رشد و تولید ناخالص داخلی و از طرف دیگر به عنوان یکی از اقلام مهم تراز پرداخت­های هر کشور محسوب می­شود. در تجارت خارجی اقتصاد ایران واردات از مقولاتی است که اهمیت و جایگاه آن دائما گسترش پیدا کرده است از این رو هر تغییر و تحولی که در واردات کشور رخ دهد در فرآیند تولید، رشد و توسعه تاثیر به­سزایی خواهد داشت با توجه به

 این امر و با عنایت به وابستگی ساختاری بخش­های مختلف اقتصاد ایران به واردات شناخت ابعاد این مسئله بسیار حایز اهمیت است.

برای برنامه ریزی صحیح  در مورد میزان ارز تخصیصی، روند سرمایه گذاری در احداث واحد­های جدید صنعتی، میزان مصرف این محصولات  و بسیاری از سیاستگذاری­های صنعتی و غیر صنعتی، پیش بینی در مورد میزان واردات برنج در آینده بسیار مهم است. زیرا در هر سیاست­گذاری  مبنای عمل صرفا  وضع موجود  نبوده، بلکه  پیش­بینی­های کوتاه­مدت و بلند­مدت از متغیرهای مورد مطالعه  نیز جزو شاخص­های تاثیر گذار است.

چالش­های موجود در  پیش­بینی متغیرهای سری زمانی عمدتا متاثر از تحول روش­ها و ابزارهای ارایه شده برای پیش­بینی بوده است. به­طوری­که  اهمیت پیش­بینی متغیرهای سری­زمانی باعث تنوع و گستردگی ابزارها  شده­است. البته باید دقت کرد که بسته به ماهیت داده­های موجود، تناسب و قدرت پیش­بینی این ابزارها با یکدیگر متفاوت است. اما آن­چه در نگاه اجمالی مطالعات قابل استنباط است، مقایسه قدرت پیش­بینی روش­های مختلف، بر اساس برخی معیارها است. روش­های پیش­بینی بسته به این­که به چه میزان روش­های ریاضی  و آماری در آن­ها به­کار رفته باشد، به روش­های کمی و کیفی تقسیم می­شوند. در روش­های کمی داده­های مربوط به گذشته با هدف پیش­بینی ارزش آتی متغیر مورد نظر با استفاده از روش­های آماری و ریاضی تحلیل می­شود، از سوی دیگر روش­های کیفی دربر دارنده تخمین ذهنی از طریق عقاید متخصصان هستند.

در پژوهش حاضر به دلیل توانایی بالای روش­های کمی در پیش­بینی متغیرهای اقتصادی، جهت پیش­بینی واردات برنج، از یک روش رگرسیونی (باکس جنکینز) و یک روش غیر رگرسیونی (هالت وینترز غیرفصلی) استفاده شده است. و به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که آیا واردات برنج پیش بینی پذیر است؟ و بهترین روش برای پیش بینی میزان واردات برنج کدام است؟

روشن است که پیش­بینی[1] از ملزومات اصلی برای سیاستگذاری و برنامه­ریزی آینده است. مدیران بخش­های مختلف اقتصادی و بازرگانی، به دلیل وجود انبوه متغیرهای تاثیرگذار، ترجیح می­دهند مکانیزمی را در اختیار داشته باشند که بتواند آنها را در امور تصمیم­گیری­شان یاری و مشاوره دهد(آرمسترانگ، 2001)[2]. برای موفقیت در دنیای متغیر امروز، تصمیم­های سازمان­های فعال در کسب­و­کار متکی به پیش­بینی­های انجام شده با حداقل خطا است که در گرو داشتن یک سیستم پیش­بینی مناسب است(آبراهام و لدالتر،1983)[3]. به همین دلیل، سعی در روآوردن به روش­هایی در پیش­بینی دارند که به واسطه آنها تخمین­هایشان به واقعیت نزدیک و خطاهایشان بسیارکم باشد. ضمن اینکه برای برنامه­ریزی صحیح به عنوان یکی از مهمترین وظایف مدیریت، پیش­بینی آنچه احتمالا درآینده به وقوع می­پیوندد بسیارضروری است. سپرده­های بانك­های تجاری و تخصصی مهم­ترین عامل در طرف عرضه پول در اقتصاد هستند. همچنین سپرده­ها جزء منابع اصلی بوده و عمده بدهی­های بانك­ها را نیز تشكیل می­دهند. تجزیه و تحلیل میزان سپرده­ها، اجزای آنها، تغییرات، نرخ رشد و پیش­بینی هر كدام از این عوامل برای مدیران بانك ها از اهمیت فوق­العاده­ای برخورداراست و در تصمیم­گیری و برنامه­ریزی به آنها كمك می نماید. میزان، روند و چگونگی تغییرات انواع سپرده­ها هركدام متغیری تصادفی بوده و در دنیای پر از نااطمینانی، تحت تـأثیر عوامل بیشماری قرار دارند و به

 سادگی   نمی­توان آنها را پیش­بینی كرد. با این وجود در اغلب رشته­های علمی توجه خاصی به مسأله پیش­بینی شده و جزء لاینفك هركدام از آنها است. تكنیك­ها و روش­هایی نیز برای امر پیش­بینی ارایه شده است و اگر نه به طور كامل اما تا حد بسیار زیادی می­توانند در امر پیش­بینی به تصمیم­گیران كمك نمایند.

مدیران بانك­ها علاقمندند بدانند كه میزان كل سپرده­های بانك تحت مدیریت آنها در زمان معینی در آینده چقدر خواهد بود؟

پیش­بینی میزان سپرده­ها می­تواند در امر برنامه­ریزی و تصمیم­گیری به بانک سامان و مدیران شعب آن كمك نماید، بنابراین انجام یك مطالعه علمی با استفاده از تكنیك­های آماری و مدل­های شبكه عصبی مصنوعی   می­تواند حل مشكل را ساده­تر نماید.

[1] -Forecasting

[2] -Armstrong

[3] – Abraham & Ledolter