بررسی  روش های مختلف  برآوردیابی در رگرسیون ریج 

در رگرسیون خطی چندگانه، موضوع هم خطی چندگانه مشکلاتی را برای برآوردگر حداقل مربعات پارامتر  به وجود می آورد. در این پایان نامه، ضمن ارائه این مشکلات، تلاش می شود که برآوردگرهای اریبی مانند برآوردگر حاصل از رگرسیون ریج و یا برآوردگر لیو جایگزین برآوردگرهای حاصل از کمترین مربعات نماییم. این برآوردگرها اغلب دارای یک پارامتر اریبی k یا d هستند. می توان با انتخاب مناسب k یا d  برآوردگری با میانگین مربعات خطای کمتری نسبت به برآوردگر حداقل مربعات بدست آورد. روش های مختلف برآورد کردن پارامتر اریبی در رگرسیون ریج معمولی را ارائه داده و سپس با استفاده از این روش ها، برآوردگرهای تعدیل یافته جدیدی بدست می آوریم. برآوردگر ریج خطی شده را معرفی کرده و با استفاده از معیار ، به بهینه کردن این برآوردگر و دو نسخه تعمیم یافته برآوردگر لیو می پردازیم. در پایان به وسیله یک مطالعه شبیه سازی و یک سری داده واقعی، عملکرد برآوردگرهای معرفی شده را با هم مقایسه می کنیم.

Abstract

A Survey on Different Estimation Methods in the Ridge Regression

In Multiple linear Regression models, multicollinearity caused some problems for least squares estimator of  the model’s parameter. In this thesis, we present these problems. moreover, we attempted to replace biased estimators which are obtained from ridge regression or liu estimation process by the estimators which are obtained by least squares method. It is essential to note that these estimators have a biased parameter, k or d. by an appropriate selection of  k or d, we can find an estimator with minimum mean square error property relative to ordinary least squares estimator. We also present methods of estimating biased parameter in ordinary ridge regression and than from these methods, new modify estimators are obtained. we introduce a Linearized Ridge Regression estimator and using PRESS criterion, we optimaize this estimator and also two versions of Generalized Liu estimators. At last, using a simulation study and a real set of data, we compare performance of given estimators.

تاریخچه و تعاریف مقدماتی

در این فصل به تعاریف و مقدمات لازم از جمله مدل رگرسیونی چند گانه، مفهوم هم خطی چند گانه، رگرسیون ریج و غیره که در فصل های بعد به آن نیاز داریم، ­خواهیم پرداخت.

1-1– رگرسیون خطی چندگانه

تحلیل رگرسیون فن و تکنیکی آماری برای بررسی و به مدل درآوردن ارتباط بین متغیرها است. واژه رگرسیون اولین بار توسط فرانسیس گالتون در سال 1877 معرفی شد. رگرسیون تقریباً در هر زمینه‌ای از جمله مهندسی، فیزیک ، اقتصاد، مدیریت، علوم زیستی، علوم اجتماعی و غیره کاربرد دارد. هدف این است كه رابطه بین یكی از متغیرها (متغیر پاسخ)، با متغیرهای دیگر (متغیرهای رگرسیونی) بررسی شود.

مدل رگرسیونی که مشتمل بر بیش از یک متغیر رگرسیونی(مستقل) باشد، مدل رگرسیون چندگانه نامیده می شود.(رضوی پاریزی (1382)).

مدل استاندارد برای رگرسیون خطی چندگانه به صورت زیر می باشد:

(1-1)

که در آن

= ε

بردار  از متغیر پاسخ،    ماتریس   با رتبه   از متغیرهای رگرسیونی (ماتریس طرح)،  β بردار  از پارامترهای مجهول و  بردار تصادفی خطاها است.

رگرسیون خطی چندگانه بر این فرض ها استوار است:

1- در نتیجه

2-  در نتیجه   .

در یک مدل رگرسیون خطی چندگانه، ابتدا باید بردار  را برآورد کردکه یکی از روش های برآوردیابی، روش حداقل مربعات می باشد که در زیر به آن می پردازیم.

آدمی همیشه در بستری از باورهای غیر علمی خود زیسته است و زندگی اقوام و ملت ها، از دیرباز با فرهنگ عامه عجین شده است. در طول تاریخ هم، خاصیت طبیعی ذهن بشر او را وا داشته است تا برای مجهولات و سوالات مطرح شده در ذهن خود، جوابی هر چند نادرست بیابد. ادبیات مکتوب، به عنوان یکی از منابع بازمانده ازمردم گذشته گاه خود تجلی گاه فرهنگ و آداب و رسوم و باورهای کسانی است که در آن دوره ها زیسته اند. و گاهی مطالعه آثار بازمانده ی ادبی،چنان روشنگر اخلاق و وضع  روحی جامعه عصر خویش است که هیچ کتاب تاریخ و جامعه شناسی نمی تواند چنین پرتوی به زندگانی اجتماعی آن روزگار بیفکند (محجوب، 1382: 68)

مردم عادی در زمینه های مختلف علوم رسمی مانند نجوم، طب جانوران، افسانه ها، جادوگری و … باورها و تصورات عامیانه ای نیز داشتند که مجموعه آن ها فرهنگ عامه را تشکیل می دهد و اشعار صیدی تهرانی گویای این نکته است که مردم در آن زمان با آسمان، ستارگان و

 اعتقادات و باورهایشان زندگی می کردند.

این باورها در آغاز پیدایش خود، جنبه ی آیینی و مذهبی داشته اند، بتدریج و در طول تاریخ، با تکامل مذاهب بشری، ریشه های دینی و باورها به فراموشی سپرده شد، اما رواج آن ها در میان ملت ها کاسته نشده است. عوام که قدرت درک جنبه معنی و روح تعلیمات دینی را نداشته اند، به ظاهر اعمال بسنده کرده اند. (ناصح، 1357: 519)

1-3- سوابق مربوط (پیشینه تحقیق)

درباره عناصر فرهنگ عامه در دیوان صیدی هیچ کار مستقلی انجام نشده است اما در حوزه ی عمومی فولکلور و نیز جنبه هایی از فرهنگ عامه در اشعار شاعران گوناگون، آثاری موجود است که از هر یک به فراخور استفاده شده است.

1-4- فرضیه های تحقیق

الف) با ارزیابی مواد فرهنگ عامه در دیوان صیدی تهرانی می توان انتظار داشت که به درک جامع تری از جهان بینی مردم آن عصر پی برد.

ب) شناخت این عناصر، می تواند درک بهتری از اشعار این شاعر را از دیدگاه جامعه شناسی، تاریخی و مردم شناسی و … در پی داشته و ما را در درک بهتر اشعار این شاعر بزرگ کمک کند.

ج) بررسی فرهنگ عامه در دیوان صیدی تهرانی بینش تازه ای نسبت به خاستگاه و جایگاه اساطیری این عناصر بر ما می دهد.

د) در دیوان صیدی تهرانی در سطح گسترده و با تنوع فراوان از فرهنگ عامه بهره گرفته شده است.

1-5- اهداف تحقیق

اهداف عمده این پژوهش به قرار زیر است:

الف) بررسی میزان انعکاس فولکلور در دیوان صیدی تهرانی

ب) شناسایی ریشه و خاستگاه برخی از این عناصر

ج) آشنایی با فرهنگ عامیانه عصر شاعر

د) کمک به درک عمیق تر و آسان تر اشعار صیدی تهرانی

هـ) آگاهی از نحوه ی تعامل ادب رسمی و فرهنگ عامه

1-6- اهمیت موضوع

عناصر فرهنگ عامه همواره در اشکال گوناگون در شاهکارهای ادبی راه می یابند و دستمایه ی آفرینش مضامین متنوع می گردند بازتاب گسترده ی این عناصر را در دیوان صیدی تهرانی نیز مشاهده می کنیم. با بررسی مواد فولکلور در آثار این شاعر، می توان تا حد زیادی به کیفیت فرهنگ عصر شاعر و جهان بینی مردم آن روزگار پی برد. از سوی دیگر، این امر در درک آسان تر و عمیق تر مفهوم اشعار وی کمک شایانی می کند. همچنین تحلیل و بررسی فرهنگ عامه در این اثر ادبی بسیاری از مسائل روانشناسی، جامعه شناسی، مردم شناسی و تاریخی قرن ششم را به ما می شناساند.

1-7- ضرورت تحقیق

از آن جا که فرهنگ عامه با زندگی انسان ها رابطه ی مستقیم دارد و همچنین شاعران بسیاری به این مقوله در دیوان های خود توجه داشته اند، با هدف آگاهی از نوع این باورهای مردم روزگار مؤلف از سویی و فهم بهتر و درست تر متن، تبیین آنها و کوشش در جهت یافتن بیشینه ی آن، از سویی دیگر ضرورت انجام این کار را ایجاب می کرد

طرح مسأله

امروزه دموكراسی و ارزش­های ‌دموكراتیك مقبولیت جهانی پیدا كرده و ضرورت توجه به این شیوۀ‌حكومتی، از سوی بسیاری از دولت­ها و كشورهای جهان پذیرفته شده است. از طرف‌دیگر دموکراسی به‌عنوان شاخصی در اندازه­گیری توسعه ‌سیاسی شناخته می­شود و به ‌همین دلیل، بیشتر كشورها  می‌كوشند تا خود را دموکراتیک معرفی کنند.

به طور كل، ارزش­های سیاسی به عنوان بخش مهمی از فرهنگ‌سیاسی هر ملت یكی از مهم­ترین عوامل مؤثر در رفتارهای ‌سیاسی آنان است و سرنوشت حكومت و ملت نیز با همین عوامل پیوند ‌ناگسستنی دارد. جهت رسیدن به توسعه سیاسی، توجه به فرهنگ سیاسی بسیار ضروری به نظر می­رسد و اهمیت آن زمانی بیشتر می­شود كه بدانیم فرهنگ سیاسی سنتی در ایران به شكلی متفاوت با فرهنگ سیاسی مدرن در ذهن افراد رسوب پیدا كرده و گاهی حتی با آن در تعارض می­باشد. جهت روشن كردن این موضوع و شناخت عوامل مؤثر بر آن، بهترین روش، بررسی فرهنگ سیاسی در بین نسل­های متفاوت جامعه می­باشد. در ضمن بررسی بین­‌نسلی ارزش­های فرهنگ سیاسی می­تواند شاخص مهمی درخصوص تغییرات اجتماعی جامعه در اختیار علوم اجتماعی قرار دهد.

با كمی تأمل در تاریخ ایران می­توان ملاحظه نمود كه علیرغم این كه گهگاه برخی زمینه­های عینی و نهادی فعالیت‌های مدنی و سیاسی مدرن فراهم می­گردد، لیکن ظاهرا عدم تثبیت و درونی شدن فرهنگ ‌سیاسی مدرن و ارزش­های دموکراتیک در بین مردم سبب می­شود كه عملاً این نهادها به اهداف خود دست پیدا نکنند و برای همیشه شعارگونه در بیانات سیاسی باقی بماند. در حقیقت، بحث دموكراسی و دموكراتیزاسیون در ایران سابقه­ای یكصد ساله دارد و اولین دغدغه­های آن به انقلاب مشروطیت می‌رسد، دومین مقطع زمانی، دوره نهضت ملی با روی كار آمدن مصدق، سومین مقطع زمانی با پیروزی انقلاب كه با تدوین قانون اساسی و متمم آن، خیزی برای محقق ساختن ارزش­های دموكراتیك برداشته شد ولی هرگز به شكل نهادی و پایا در نیامد و آخرین مقطع زمانی بعد از دوم خرداد 1376 كه با روی كار آمدن محمد خاتمی در منصب ریاست جمهوری با مسلط نمودن گفتمان دموكراتیك، افكار عمومی را به خود جلب نمود، اما با همه این اوصاف، ظاهرا تاكنون ارزش­های دموكراتیك در بین اقشار جامعه درونی نشده است. مع‌الوصف، می­توان گفت كه تنها مشكلات نهادی یا ساختاری در عدم استقرار دموكراسی اثرگذار نیست، بلكه متغیر فرهنگی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

فرهنگ شكل دهنده بستری است كه سیاست در چهارچوب آن رخ می­دهد و لزوم توجه به ارزش­ها و نگرش­های سیاسی، برای درك پدیده­های سیاسی به ویژه شكل گیری دموكراسی پایدار مورد تأكید قرار می­گیرد و به عنوان یك ابزار مفهومی شناخته می­شود، كه بر اساس آن می­توان رفتار و كنش سیاسی افراد جامعه را پیش­بینی نمود.

در حال حاضر با توجه به گسترش رسانه­ها و پیشرفت تكنوژیكی آن وتبلیغات جهانی، سطح آگاهی و اطلاعات افراد ارتقا یافته و دموكراسی به عنوان یك شیوه حكومتی، مقبولیت جهانی یافته است، در جوامع جهان سوم كه در مرحله گذار از سنتی به مدرنیته قرار دارد، ممكن است تغییر فرهنگ سیاسی افراد جامعه به صورت یكپارچه و هماهنگ شكل نگرفته و گروهی با فرهنگ سیاسی غیر­دموكرات هنوز نتوانسته باشند، ارزش­های سیاسی سنتی كه به شكلی عمیق، در آن­ها درونی شده را تغییر دهند و بدین­صورت تفاوت ارزش­ها و نگرش­ها در اینگونه جوامع امری طبیعی محسوب شده و برقراری دموكراسی پایا، نیاز به زمانی طولانی­تر خواهد داشت، با توجه به این كه دامنه فرهنگ ‌سیاسی بسیار گسترده است و امكان مطالعه همه ابعاد آن در یک تحقیق ناممكن به نظر می­رسد، بررسی ارزش­های ‌دموكراتیك در این تحقیق به ‌عنوان یكی از مؤلفه­های فرهنگ ‌سیاسی انتخاب شده است. چرا كه تحقق دموکراسی شرایطی دارد که یکی از آن­ها داشتن فرهنگ ‌سیاسی دموکراتیک است و داشتن فرهنگ ‌سیاسی دموکراتیک منوط به ‌وجود ارزش‌­های ‌سیاسی‌دموکراتیک در بین مردم جامعه است. اما در خصوص چگونگی دسته­بندی نسل­ها، هیچ توافقی بین اندیشمندان بر سر دسته­بندی آن وجود ندارد. از نظر مانهایم و همفكران وی اواخر نوجوانی و اوایل جوانی در حدود 17 سالگی، در واقع سال­های شكل­­گیری اصلی هستند كه طی آن، دیدگاه­های فردی مجزا و متمایز دربارۀ سیاست و جامعه در سطح وسیعی شكل می­گیرد تجربیات متفاوت افراد از وقایع مهم تاریخی مانند جنگ­ها و انقلاب با عث می­شود در یك فضای متفاوت قرار گیرد كه تفاسیر او از دنیا و مسائل مختلف آن به شكلی متفاوت از سایر  نسل­ها باشد )اسكات و شومن، 1992، ص.361. مارشال، 1999، ص. 199 به نقل از توكل ، 1385، 103).

با توجه به این كه ایران نیز درطول چند دهه گذشته درگیر وقایع مهمی مانند انقلاب و جنگ بوده است، به همین دلیل دسته‌بندی نسل­ها در این پژوهش بر اساس دیدگاه مانهایم انجام شده است.در این پژوهش ترغیب شده­ایم تا اثرات این وقایع را در كنار سایر متغیرها در نسل­ها بررسی کنیم. در ضمن، با توجه به این كه سن ورود رسمی افراد در فعالیت­های سیاسی   (رأی دادن) از حدود 17 سالگی است، جامعه آماری ما نیز از این سن شروع می­شود.

با وجود آنكه ارزش­ها جهت­دهنده و استانداردهای رفتارند و موجبات انسجام و یكپارچگی جوامع را فراهم می­كند، از سویی دیگر ارزش­های متفاوت نسل­ها باعث فاصله افتادن بین آن‌ها می­شود. تجربه هر نسل، گونه­های مختلف اجتماعی شدن و مجاری مختلف جامعه‌پذیری، به ویژه در دهه‌های اخیر كه رسانه‌های فراملی افراد به خصوص اقشار جوان را احاطه نموده، جهان ذهنی و افق‌های آینده آنها را رقم می­زند. بعد از انقلاب، جنگ یا دگرگونی­های عمده سیاسی – اجتماعی، هر گروه سنی، تجربه­ای خاص از جهان پیرامون خود دارد كه او را از سایر نسل­ها جدا می­كند. این پدیده اجتماعی زمانی به صورت یك مسأله اجتماعی شناخته می­شود كه از حد تعادل خارج شود و در این صورت ذهن افراد متخصص را به خود جلب می­نماید. با توجه به ضرورت و اهمیت رواج ارزش­های دموكراتیك در فرهنگ سیاسی نسل‌های متفاوت جامعه، به عنوان شاخصی در تقویت دموكراسی و توسعه سیاسی، محقق با انجام این پژوهش در پی دستیابی به پاسخ این سؤال است که آیا میزان رواج ارزش­های دموکراتیک در بین سه نسل از جامعه ایران متفاوت است؟  در این جا لازم است كه مروری اجمالی بر كل پایان نامه داشته باشیم:

فصل اول پژوهش، به مرور ادبیات تحقیق اختصاص یافته كه در دو قسمت به بررسی آثار تجربی و  مبانی نظری در مورد موضوع پژوهش پرداخته شد. در بررسی آثار تجربی، ابتدا مروری بر آثار تجربی مربوط به نسل و شكاف نسلی صورت گرفته و سپس به مرور آثار تجربی در مورد فرهنگ سیاسی و ارزش­های دموكراتیك اختصاص یافت، در بررسی مبانی نظری،     دیدگاه­های اندیشمندان در مورد ارزش­ دموكراتیك و موضوعات مرتبط با آن مانند: جامعه­پذیری سیاسی، فرهنگ سیاسی، دموكراسی، نسل و شكاف نسلی و فرهنگ سیاسی و شكاف نسلی در ایران، مورد مداقه و بررسی قرار گرفت. در فصل دوم كه مربوط به چارچوب ­نظری می‌باشد، به بیان دیدگاه­هایی اختصاص یافته كه پژوهش حاضر بر اساس همان دیدگاه­ها و در چهارچوب همان مبانی انجام شده است. در این پژوهش با توجه به موضوع آن در بررسی نسلی از دیدگاه اینگلهارت مبنی بر ارتباط ارزش­های فرامادی و ارزش دموكراتیك و شكاف نسلی استفاده شده است. هم­چنین، برای تعریف فرهنگ سیاسی، مؤلفه‌ها و شاخص‌های آن بر دیدگاه نظری آلموند و وربا درباره فرهنگ سیاسی تکیه می‌کند. آلموند و وربا فرهنگ سیاسی را بر اساس وجوه شناختی، عاطفی و ارزیابانه ذهنیت‌های مردم درباره نظام، فرایند و خروجی‌های نظام سیاسی تعریف کرده‌اند. فصل سوم كه به روش تحقیق اختصاص یافته، جهت دستیابی به میزان رواج ارزش­ها و فرهنگ دموكراتیك بین نسلی، با توجه به حساسیت و اهمیت موضوع از روش پیمایشی[1] استفاده شد تا بتوانیم به صورت مستقیم با افراد جامعه ارتباط برقرار نموده و از دیدگاه­ها و نگرش آنها در مورد موضوعات مختلف سیاسی، بدون ابهام مطلع گردیم. بدین جهت لازم شد تا از پرسشگران ماهر و با تجربه استفاده شود تا به نتایج حقیقی و درست دست یابیم.

در این تحقیق پس از تعیین متغیرهای اصلی پژوهش، از مفاهیم مربوطه تعریف نظری و عملیاتی به‌عمل آمده است. پس از تعیین گویه‌های هر مفهوم و آزمون مقدماتی پرسش‌نامه، با استفاده از آزمون آلفای كرونباخ[2] روایی طیف‌های مورد استفاده مورد سنجش قرار گرفته و معناداری آنها آزمون شده است. پس از جمع‌آوری داده‌ها و ورود آنها به رایانه، با استفاده از برنامه SPSS و تحلیل ‌های آماری مربوطه رابطه متغیرهای اصلی پژوهش مورد بررسی و آزمون قرار گرفته‌اند.

با استفاده از فرمول نمونه‌گیری  با 04/0درصد خطا تعداد نمونه 380 نفر تعیین شد. افراد نمونه نیز بر حسب حوزه و بلوك به روش تصادفی انتخاب شده­ اند.

فصل چهارم كه به تحلیل داده­ها اختصاص دارد، ابتدا به توصیف اطلاعات و تشریح آنها با استفاده از جدول و نمودار پرداخته شده و سپس در قسمت آمار استنباطی به آزمون فرضیات با استفاده از روش­های آزمونی مناسب پرداخته شد. بر اساس نتایج بدست آمده فرضیه اول و دوم، مبنی بر تفاوت نسل­ها در پذیرش ارزش­های دموكراتیك پذیرفته شد. بر اساس آزمون كی دو مشخص گردید كه تفاوت نسلی بین نسل اول (47 سال به بالا) و نسل دوم (34 تا 47 سال) معنی­دار است. فرضیه سوم، در خصوص ارتباط مستقیم پذیرش ارزش­های فرامادی و ارزش­های دموكراتیك­، با استفاده از آزمون پیرسون  تایید نشد. فرضیه چهارم مبنی بر ارتباط بین تحصیلات، جنس، هزینه خانوار با پذیرش ارزش­های دموكراتیك مشخص شد كه هرچه میزان تحصیلات بالاتر باشد، تمایل به ارزش­های دموكراتیك بیشتر است. هم­چنین مردان نسبت به زنان تمایل بیشتری به ارزش­های دموكراتیك دارند ولی بین میزان هزینه خانوار و پذیرش ارزش دموكراتیك رابطه­ای وجود ندارد. بر اساس فرضیه پنجم تأیید شد كه هرچه آگاهی سیاسی افراد بالاتر باشد، میزان پذیرش ارزش دموكراتیك بیشتر است.

فصل اول: مروری بر منابع علمی

در این فصل ذیل دو بخش، برخی ادبیات تجربی و مجموعه‌ای از مهم‌ترین آثار نظری درباره فرهنگ سیاسی، ارزش‌های دموکراتیک و مقوله شکاف نسلی را بررسی می‌کنیم.

1-1- مرور تحقیقات تجربی

1-1-1- نسل و شکاف نسلی

کاشی و گودرزی جامعه ایران بعد از انقلاب را به پنج نسل بدون خاطره از جنگ و انقلاب، دارای خاطره از جنگ و انقلاب، نسل جنگ، نسل جنگ و انقلاب، قبل از جنگ و انقلاب تقسیم کرده و معتقدند هر چه از سنین جوانی به بزرگسالی نزدیك می­شویم، الگوی رفتاری تابع ضوابط عام و كلی است. در مورد ارزش­های اخلاقی موجود در جامعه، نسل جوان پس از جنگ به ویژه نسل دارای خاطره از جنگ بیش از سایر نسل­ها بدبین هستند و نسل جنگ و انقلاب خوش­بین­ترین نسل­ها بوده­اند. در زمینه دین و سیاست هرچه بر تحصیلات افراد افزوده می­شد از تعلق مذهبی كاسته شده و تمایل به مسائل سیاسی بیشتر  می­شود (کاشی و گودرزی، 1384).

یكی دیگر از مطالعات تجربی در زمینه نسل­ها و ارزش­ها، پژوهشی است كه توكلی بر اساس دیدگاه نسلی اینگلهارت در چهارچوب نظام ارزشی بین دو نسل انجام داده است، یافته­های این تحقیق نشان می­دهد كه شكاف ‌نسلی میان مادران و دختران وجود ندارد و تفاوت­های مشاهده شده معنی‌دار نمی­باشد. تفاوت­های ارزشی دو نسل بیشتر در ارزش­های ‌معنوی و مذهبی می­باشد و بالعكس، در ارزش­های مادی این دو نسل، شباهت بیشتری را نشان می­دهد (توکلی، 1378).

تحقیق دیگری كه در این زمینه انجام شده است، بررسی تحولات فرهنگی اجتماعی در طول سه نسل خانواده تهرانی (با تأكید بر مقایسه مراسم آداب و كاركرد‌های اجتماعی) طاهره خزائی می‌باشد. یافته­های این تحقیق نشان می­دهد كه، خانواده در اجرای آداب ‌و ‌رسوم ازدواج توانسته است كاركردهای خود را حفظ كند و آن­ها را پایدار كند و به نسل­های بعدی منتقل كند. در نهایت، با این كه خانواده­های تهرانی در حال ‌گذار از خانواده سنتی به مدرن می­باشد؛ اما با خانواده­های هسته­ای غرب متفاوت است و هنوز بسیاری از كاركرد و سنت‌­های خود را از دست نداده است (خزائی،1380).

مریم قاضی­نژاد، در پی شناخت و تحلیل پدیده تفاوت یا شكاف نسل­ها در بعد ارزش­‌ها بوده است. هدف اصلی این پژوهش شناخت درجة اهمیت و اعتبار تحولات ارزشی در میان سه نسل، بعد از انقلاب (29-15سال)، نسل انقلاب (45-30سال) و قبل از انقلاب (65-46سال) و شناسایی تفاوت­های معنی­داری ارزشی در بین سه نسل به صورت مقطعی بوده است. داده­های به دست­آمده گویای آن است كه هر چند برخی شباهت­های ارزشی مرتبط با سطوح ‌اجتماعی و ملی مانند نظم و امنیت، همكاری و توسعه و… در سه نسل وجود دارد، اما از لحاظ جهت­گیری­‌های ارزشی فرد­گرایانه و مجموعه ارزش­های ابزاری و شیوه­های رسیدن به غایات ارزشی، بین سه نسل ‌‌‌‌و ‌عمدتاً بین نسل سوم (جوان) و نسل دوم تفاوت جدی و معنی­داری وجود دارد ولی این تفاوت­ها به حدی بزرگ نیست كه از آن به شكاف یا گسست ­نسلی تعبیر نمود (قاضی‌نژاد،1383).

معیدفر در بررسی تطبیقی تحول ارزش­ها و نگرش­ها، از داده های طرح ملی دو سال 1382 و 1379 استفاده نمود و نتایج پژوهش نشان داده كه در هر سه حوزۀ ارزش­های دینی ، سیاسی، اجتماعی ، جوانان  و بزرگسالان از جنبه اعتقادی و باورهای دینی، نگرش نسبت به رابطه دین و سیاست و مسائل اجتماعی تفاوتی وجود ندارد و یا تفاوت اندك است. اما از لحاظ پای­بندی به مناسك دینی و تساهل به دین و مذهبی بودن و خود و آینده دین با نسل بزرگسال متفاوت است و از لحاظ تعلق به جامعه و نگرش بدبینانه به حكومت و وضع موجود و اعتماد اجتماعی تفاوت زیادی با بزرگسالان نشان می­دهد و بعضاً در طی زمان افزایش یافته است و این تغییرات را نمی­توان به فرضیۀ چرخه زندگی ناشی از شرایط سنی مرتبط دانست. در حقیقت از سال 1379 تا 1382 ما با پدیده گسست فرهنگی مواجهیم نه شكاف نسلی. (معیدفر،1383).

ملانی­وود در سال 1999 در یك پیمایش به بررسی ساختار و اولویت­ها‌ی ارزشی سه نسل از آمریكاییان ژاپنی­الاصل پرداخت. این پیمایش از طریق پرسشنامه (پستی) بر روی نمونه­ای 1271 نفری از ژاپنی­های نسل دوم، سوم، چهارم مهاجر به آمریكا صورت گرفت و هدف آن تعیین میزان و ماهیت تغییر تفاوت ارزش­ها در سه نسل و تست تئوری و مقیاس نظام ارزش­ها شوارتز از نظر قابلیت آن در نشان‌دادن تفاوت­های ارزشی در سطح یك جامعه معین و میان نسل­های مختلف آن بوده ‌است. مهم‌ترین نتیجه­ی بدست آمده از این پژوهش آن است كه بیشترین تغییر ‌ارزشی در نسل‌دوم رخ داده و‌دیگر این‌كه اولویت­های ارزشی به شیوه سیستماتیك طی این نسل­ها تغییر كرده؛ اما نه به قدر مورد ‌انتظار؛ بنابراین تئوری ساختار عام نظام ارزش­های شوارتز در نسل سوم وچهارم رد می­شود (ملانی وود، 1999).

اسمیت برای آزمون شكاف ‌نسلی یك مجموعه­ای از گروه ‌سنی جوانان 24- 18 را در 1997 با یك گروه ‌سنی ‌مشابه در (1973 و 1985) انتخاب كرد وآنها را با نسل ‌امروزی مورد مقایسه قرار داد. یافته­های این پژوهش گویای آن ‌است كه جوانان امروز بیشتر از ارزش­های جامعه در بعضی از حوزه­ها دور هستند. آنها كمتر تمایل دارند كه روزنامه بخوانند،‌‌ به زمان توجه كنند یا تعلقات مذهبی داشته باشند، در رأی­گیری ریاست‌جمهوری شركت كنند یا در یك حزب فعالیت داشته باشند. او به این نتیجه رسید كه در همه اندازه­گیری­ها شكاف ‌نسلی از 1985 تا 1997 بیشتر از دوره­های قبلی افزایش‌یافته است (اسمیت، 2004).

پیمایش دیگری كه در این زمینه انجام گرفته است، بررسی شكاف نسلی در محیط كاری بین دو نسل متولدین (1943-1963) و نسل (1970-1980) می‌باشد، در این تحقیق مشخص شد كه این دو نسل در برخی موارد با هم متفاوت بوده­اند، از جمله، ارزش­های شخصی، مهارت­های تكنولوژیكی، تفكرات جهانی، اتكا به نفس، تعادل شغلی، خانوادگی و زندگی، احترام، ادب، شاكی بودن. در حقیقت این دو نسل ازدیدگاه­های متفاوتی در مورد شیوۀ كاركردن، نگرش و اخلاقیات كار برخوردار بوده­اند و همین مهمترین علت برای تضاد و تنش بین دو نسل شده است. اما نكته­ای كه در خور توجه است، این است كه ویژگی­های شخصی، تجربیات متفاوت از گذشته در ایجاد شكاف خیلی مؤثر بوده است (گوویتوانیا، 2001).

یكی از پژوهش­های خارجی در مورد نسل­ها و رواج ارزش­ها در بین نسل­ها، بررسی گرایش­ها و ارزش­های جوانان و نسل بعد از جنگ ایتالیا در 1995 می­باشد. این تحقیق نشان می­دهد كه جوانان در مقایسه با نسل پیشین، به ارزش­های سكولار تمایل داشته و در حوزۀ مسائل عقیدتی و اخلاقیات فردگرا هستند. هم چنین در حوزۀ دین، با مذهب نهادینه تعارض داشته و از دیگر سو مدافع ارزش­هایی نظیر طلاق و سقط جنین هستند (ابروز، 1995).

[1]. Social survey

1. Cronbach

مفاهیم اولیه و تعاریف مقدماتی

در پیش گفتار مرور کوتاهی بر تاریخچه منطق فازی و علت استفاده از محاسبات فازی داشتیم، در این قسمت سعی داریم تا برای درک بهتر تفاوت­های مجموعه­های فازی[1] و مجموعه­های غیرفازی[2] به مرور برخی تعاریف مقدماتی بپردازیم. اغلب تعاریف فصل از منابع  [1] و [17] استخراج شده است.

1-1- مجموعه­های غیر فازی

تعریف 1-1-1- (مجموعه قطعی[3]یا غیرفازی) یک مجموعه گردآیه­ای از اشیای کاملاً معین و متمایز می باشد که اشیای تشکیل دهنده آن را اعضای مجموعه یا عناصر مجموعه می نامیم.

به طور مثال مجموعه اعداد طبیعی                                                              1) ℕ=

مجموعه اعداد حسابی                                                                         2) W=

مجموعه اعداد صحیح                                                          3) ℤ =

مجموعه اعداد گویا                                                   4) ℚ =

مجموعه اعداد گنگ                                                                         =

مجموعه اعداد حقیقی                                                                             6)

یک مجموعه را به چهار طریق می توان نشان داد:

1) نمایش تفصیلی یا فهرستی: در این نمایش اعضای مجموعه به صورت فهرست داخل { } قرار می گیرند.

2) نمایش ریاضی: در این روش اعضای مجموعه با توجه به خاصیت یا شرط مربوط مشخص می شود.

3) نمایش نمودار ون: در این روش معمولا برای نمایش مجموعه از اشکال هندسی استفاده می شود.

4) روش تعلق(تابع عضویت): در این روش عضو بودن یا عضو نبودن یک شی در مجموعه مد نظر است، این کار توسط یک تابع به نام تابع عضویت انجام می پذیرد.

فرض کنید  بیانگر یک مجموعه­ی غیرفازی روی یک مجموعه مرجع[4]  باشد. تابع مشخصه[5] این مجموعه یعنی  را می­توان با نگاشت زیر تعریف کرد

«کیفیت زندگی، مفهومی پیچیده و چند بعدی است که تحت تأثیر موءلفه­‌هایی چون زمان و مکان، ارزش­های فردی و اجتماعی قرار دارد و از این رو معانی گوناگونی برای افراد و گروه های مختلف بر آن مترتب است. برخی آن را به عنوان قابلیت زیست پذیری یک ناحیه، برخی دیگر به عنوان اندازه‌ای برای میزان جذابیت و برخی به عنوان رفاه عمومی، بهزیستی اجتماعی، شادکامی، رضایت­مندی و مواردی از این دست تعبییر کرده اند (اپلی و منون[1] 2007 به نقل از رضوانی و همکاران 1387). در واقع مفهوم کیفیت زندگی یک متغیر ترکیبی می‌باشد که از چندین متغیر متأثر می‌گردد. تغییر در سطح درآمد مردم، شرایط زندگی، وضع سلامت، محیط، فشار روحی و روانی، اوقات فراغت، شادمانی خانوادگی روابط اجتماعی و چندین متغیر دیگر نظیر آن به شکل مرکب، کیفیت زندگی و تغییرات آن را تعیین می‌کند» (جاجرمی و کلته[2] 1385: 5و6).

«هرچند که ارتقای کیفیت زندگی در مقیاس­های فردی و اجتماعی از دیرباز مورد توجه برنامه‌ریزان بوده است، اما در دهه‌های اخیر با اولویت

 یافتن اهداف اجتماعی و تدوین آن­ها در قالب برنامه‌های توسعه، به تدریج نگرش انسانی و جامعه شناختی درباره کیفیت زندگی در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گزاری‌های کلان کشورهای پیشرفته راه‌یافته است. باگسترش رویکرد انسانی و ورود مفهوم کیفیت زندگی در پژوهش­ها یا نوشتارهای توسعه پایدار، مراکز و مؤسسه­های بسیاری به مطالعه مفهوم کیفیت زندگی، شاخص­های سنجش و چگونگی ارتقای آن پرداخته­اند »(امیدی، 1387، 4) و گستره مربوط به کیفیت زندگی و سنجش آن شاید در هیچ زمانی به اندازه امروز وسیع نبوده است.

کیفیت زندگی مردم و مکان­های روستایی به عوامل زیادی از جمله اشتغال، درآمد مناسب، دسترسی به خدماتی مانند آموزش و بهداشت، سلامت، محیط طبیعی، امنیت اجتماعی و… وابسته است. هرچند کیفیت زندگی مردم و مکان­های شهری نیز بدین عوامل وابسته است، اما با چالش­های مربوط به سنجش رفاه و زندگی بهتر در مناطق روستایی بسیار تفاوت دارد. برخی از این چالش به شرایط اقتصادی وابسته­اند، اما برخی دیگر به چارچوب سازمانی و نهادی موجود در نواحی روستایی مربوط می‌شود. عواملی مانند مقیاس کوچک و تراکم کم سکونتگاه های روستایی، کاهش اشتغال و درآمد در بخش کشاورزی، امکانات کشاورزی، فاصله زیاد و انزوای جغرافیایی روستاها، راه‌های ارتباطی و شبکه حمل و نقل نامناسب، و ناکارآمدی سیاست­های لازم برای بهبودکیفیت، زندگی روستایی را پیچیده­تر می­کند.

با توجه به این که بیش از 30% جمعیت ایران در روستا‌های کشور زندگی می‌کنند و بار مسئولیت تأمین بسیاری از نیازمندی­های غذایی مردم شهر نشین را بر عهده دارند و بدین جهت از نقشی بی بدیل و راهبردی در رشد و توسعه کشور و به ویژه حفظ استقلال آن حداقل در حوزه ی غذایی برخوردار هستند. استان همدان یکی از استانهای مهاجرپذیر و مهاجر فرست می باشد که از نظر مهاجرفرستی از روستا به شهرستانهای استان و سایر استانها بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است .

و طی اعلام فرمانداری استان این عامل ناشی از تنگناها و محدودیتها، بحران آب در بخش کشاورزی این عامل بسیار موثری در کاهش اشتغال روستاییان در این بخش و در نهایت روی آوردن به مشاغل غیرکشاورزی و در نتیجه کاهش سطح کیفیت زندگی آنها و تلاش در جهت مهاجرت برای یافتن مشاغل و درآمد کافی برای بهبود زندگی آنها شده است. این تگنا در روستاهای شهرستان همدان خصوصا بخش مرکزی طبق اعلام فرمانداری در سایت اختصاصی خود مشهودتر بوده بطوریکه در این روستاها بیشترین مشاغل، مشاغل تولیدی، خانگی و غیرکشاورزی بوده و بعضا بعلت پایین بودن کیفیت زندگی به حاشیه شهر و یا (حواشی استان تهران، کرج، قم، اصفهان،کرمانشاه ) مهاجرت کردند.

 آگاهی از سطح کیفیت زندگی آن ها، شاخص‌های کیفیت زندگی آنان و عوامل تأثیر گذار برآن از نهایت اهمیت برخوردار است و برای زمینه سازی در راستای دستیابی به دوران رشد و شکوفایی کشور از الزامات آغازین می‌باشد و عدم توجه و اهتمام لازم در این زمینه می‌تواند خسارات جبران ناپذیری حتی در حد تهدید امنیت ملی، تمامیت ارضی و استقلال کشور در پی داشته باشد. از این روی و در راستای تحقق فرآیند یاد شده، این پژوهش در پی این پرسش‌های زیر پاسخ داده است:

1- کیفیت زندگی روستاییان در مناطق روستایی شهرستان همدان در چه حدی است؟

2- متغیرهای اجتماعی (سرمایه اجتماعی، احساس محرومیت نسبی، پایگاه اقتصادی واجتماعی) تا چه اندازه بر کیفیت زندگی روستاییان تاثیر دارند؟

3- تاءثیرگذاری متغیرهای زمینه­ای (درآمد سرا نه، تحصیلات و بعد خانوار) بر کیفیت زندگی روستاییان چقدر است؟

3-1- اهمیت و ضرورت پژوهش

بهبود كیفیت زندگی در یك مكان خاص و یا برای اشخاص و گروه­های خاص همواره كانون اصلی توجه برنامه‌ریزان بوده است. در واقع بهبود كیفیت زندگی در هر جامعه­ای، یكی از مهم­ترین اهداف سیاست­های عمومی آن­جامعه می­باشد. مطالعات­كیفیت زندگی می­تواند به شناسایی نواحی مسأله‌دار، علل نارضایتی مردم،اولویت­های روستاییان در زندگی، تأثیر عوامل اجتماعی- جمعیتی بر كیفیت زندگی و پایش و ارزیابی كارایی سیاست­ها و راهبردها در زمینه ی كیفیت زندگی كمك كند. یک دلیل مهم برای توجه به مفهوم كیفیت زندگی، درتخصیص مؤثر منابع محدود و كمیاب نهفته است. با توجه به منابع معین، سیاست‌گزاران می‌بایست بهترین راه را برای توزیع آن­ها در راستای نیازها و اولویت­های مردم بیابند. این امر می­تواند بوسیله كاربرد نتایج تحقیقات مرتبط، به عنوان ورودی به فرآیند تصمیم­سازی و سیاست‌گزاری تحقق یابد. «به بیان دیگر چنین تحقیقاتی وسیله و ابزار تولید توصیه­های سیاستی مناسب برای مسئولان هستند» (النگین[1] و همکاران 2001). اجرای طرح‌ها تخصصی شناخت كیفیت زندگی، تصمیم­گیران را در درك بهتر پیچیدگی مشكلات و شناسایی توانایی­های بهبود كیفیت زندگی در نقاط مختلف روستایی، یاری می­كند.

با این نگرش، لزوم و ضرورت انجام این پژوهش به خوبی قابل تبیین است، بویژه که یافته‌های آن می‌تواند به فرآیند شناخت لازم و کافی از مناطق روستایی و تصمیم سازی، تصمیم گیری، سیاستگزاری و برنامه ریزی‌های علمی و واقع بینانه براساس آن، به مسئولین مربوط یاری رساند.

[1] – Olengin

1-Epley & Menon

2- Jajarmi & kalteh